Er zaten vijf mensen achter de tafel.

Helemaal rechts zat een mevrouw aan een tafeltje ijverig door een stapel papier te bladeren. Links van haar, aan een lange tafel zaten vijf mensen. De eerste mevrouw kende we. Ooit werkte ze bij het postkantoortje hier op het dorp. We hadden eens een vrij schreeuwende aanvaring met haar maar dat is een ander verhaal. De mevrouw zocht ons op in de papieren kieslijst. Naast haar bladerde een mevrouw in een boekje. Waarschijnlijk zocht ze naar het hoofdstuk "Hoe om te gaan met buitenlandse stemmers?". Ze kon het hoofdstukje niet vinden. Naast haar zat een mevrouw die de stembiljetten gaf. Een jongen, waarvan we eerst dachten dat hij stond te wachten om te mogen stemmen, wees waar je mocht stemmen. Een uiterst slechtziende had het afgeschermde hoekje zelf nog kunnen vinden. Na het drie keer invullen van een papier leverde je ze in bij weer een andere mevrouw achter de tafel. Ze scheurde er iets af. En daarna mocht je de stembiljetten in een doorzichtige, grote kubus doen. De kubus werd bewaakt door een vriendelijke meneer die ook achter de tafel zat.

Aan de overkant van het zaaltje zaten twee mevrouwen met een sticker op hun jas. Zij keken of alles wel goed ging.

Ja, het was me allemaal wat.

Op 29 oktober mochten Annet en ik dan eindelijk stemmen voor de burgemeester van het dorp Palamartsa (er was maar één kandidaat), de burgemeester van de gemeente Popovo (iedereen wist dat meneer Veselinov zou winnen)(hij won)(voor de achtste of negende keer) en de gemeenteraad.

Het was een mooie zonnige dag en iedereen was er. We stonden zelfs in een heuse rij. En daarmee is eigenlijk het verhaal wel verteld. Na weken van zoeken naar waarom we op wie zouden gaan stemmen was het plots ook allemaal heel vlug voorbij.

Is er dan verder niets te melden?

Nou. Dit is Bulgarije dus was er weer van alles aan de hand.

Er zijn in de afgelopen periode meer dan 140 gevallen van mogelijke stemfraude geregistreerd. Er is al één mevrouw veroordeeld voor het kopen van stemmen. De andere zaken moeten nog voor de rechter komen. Het kopen van stemmen is het populairst, een stem kost zo'n (omgerekend) 50 euro. Er waren ook flink wat gevallen van wat hier stemtoerisme wordt genoemd. Mensen, gekochte mensen laten zich dan registreren in een bepaalde plaats om zo die specifieke lokale verkiezing te beïnvloeden. Zo werden er in de plaats Stamboliiski op één adres 652 stemmers ingeschreven. En in Gorna en dan nog wat woonden plots 172 mensen op een adres dat helemaal niet bestond.

Maar het ingrijpendst was de beslissing op het aller-, allerlaatste moment om het gebruik van stemcomputers te verbieden. Vroeger werd hier gestemd met papier maar na hardnekkige geruchten over fraude werd de stemcomputer geïntroduceerd. 

Vorige week donderdag stuurde de binnenlandse veiligheidsdienst plotseling een memo naar de kiescommissie. De memo beschuldigde een minister van het filmen van de codes van de stemcomputers en hij zou die gegevens ook nog eens op een stickje hebben gezet en hebben meegenomen. De commissie besloot daarop dat de stemcomputers niet gebruikt mochten worden. De dag daarop bleken de stemcomputers ook niet de juiste veiligheidscertificaten te bezitten. Het was al met al een kolerebende. 

Stemmen met behulp van een computer wordt hier door vooral wat progressievere mensen gezien als een beveiliging tegen papieren stemfraude door meer behoudende partijen. In Sofia werd er dan ook meteen fors gedemonstreerd. 

(ik kan van al de bovenstaande info linkjes invoegen maar, die leest niemand en we moeten nog een deur schilderen)

Afgelopen zondag zijn er geen stemcomputers gebruikt. Zelf vond ik dat wel fijn want ik zag een online demo van stemmen met de computer en waarschijnlijk had ik het ding totaal vast laten lopen. Maar, nu, een paar dagen na het stemmen blijkt dat van de papieren stemmen bijna 20% ongeldig is ingevuld. En heel erg veel mensen waren er toch al niet op komen dagen. 

En dat alles gebeurde allemaal terwijl wij hier rustig in de rij stonden, zwaaiden naar de buren en even spraken met de meneer wiens naam we steeds vergeten maar hij loopt altijd in een trainingspak van Ajax dus noemen we hem de Ajax fan. Het was erg mooi weer en iedereen die stemde wist dat er niets ging veranderen. 

Lies is er niet meer

We zagen haar, de poes die veel later Lies zou gaan heten voor het eerst zo'n acht jaar terug. Ze zat een eindje weg in de tuin met de rug naar ons toe. Na een tijdje liep ze, zonder naar ons te kijken weg. Dat was denk ik niet omdat ze ons niet wilde zien. In haar wereld was er gewoon geen plek voor iets dat zoveel ruimte innam als mensen. 

Lies, die toen nog steeds geen Lies heette zagen we toen we hier eenmaal woonden vaak aan het begin van de straat. Daar staat een vuilcontainer. Ze sprong er uit als er mensen aankwamen. En dan rende ze weg. Heel hard.

Na een tijdje kwam ze wel eens kijken bij ons huis. Eerst holde ze al weg als je alleen al naar haar keek. Toen ze zag dat het gerucht als zouden er nu mensen in het dorp wonen die iedere poes eten gaven waar was bleef ze wat langer. Wanneer ze klaar was met eten deed Annet de poort open en dan ging ze heel voorzichtig naar buiten. Om daarna alsnog hard weg te hollen.

Weer later kwam ze langs en was er een klein, jong zwart katertje bij haar. Die had er al vlug genoeg van om steeds het hele stuk heen en dan weer terug te lopen. Het katertje bleef, hij werd Wim. Moeder bedacht zich misschien wat weken later dat ze er ook niet jonger op werd en bleef ook. Ik denk dat ze toen Lies ging heten.

Lies heeft zo'n jaar bij en rond het huis gewoond. Het voorjaar was haar beste tijd. Ze lag in de tuin, rolde door het zand en trok zich over het algemeen weinig van ons of de andere poezen aan. Wanneer de andere poezen speelden keek ze er naar, maar deed nooit mee. Nooit heb ik een poes gezien die zo op zichzelf was. Haar aaien is nooit gelukt. Soms deed ik het wel eens, per ongeluk in het voorbij gaan, maar dan dook ze snel weg. Ze werd wel steeds minder schuw, kwam binnen en kon uren onder de kleine kachel zitten kijken. Heel soms ging ze op een stoel zitten. Dat verbaasde haar zelf ook.

De meeste van onze katten hebben rarigheden, doen domme dingen, zijn op zijn tijd lachwekkend apart. Lies was er gewoon. Ze keek, ze sliep, ze at, en daarna ging ze weer wat in de tuin zitten. Soms keek ze je lang aan, met een blik die iets zei als "Sprak je maar beter Bulgaars, dan begreep ik tenminste wat je bedoelde". Maar ondanks dat Lies niets speciaals deed was het fijn dat ze er was. Alleen al van naar haar kijken en je beseffen hoeveel comfortabeler haar leven was geworden kon je vrolijk worden.

Lies was een leuke poes. Maar ze was ook een zieke poes. Haar ademhaling ging steeds vlugger, haar lijf schokte er soms van. Maar nadat we haar hebben laten steriliseren is het nooit meer gelukt haar bij de dierenarts te krijgen. Ik denk ook dat de dierenarts gezegd had dat ze niet meer te helpen was. Misschien krijg je dat als je je leven lang uit vuilnisbakken hebt moeten eten. 

Lies ging twee keer eerder dood. Tenminste, dat dachten we. Ze ging ziekig weg maar kwam dan na een dag of twee, drie doodkalm weer aanlopen en ging verder waar ze gebleven was. Maar ze is nu al langer dan een week weg. En haar ademhaling ging de laatste dagen absurd snel. Dus nee. Lies is er niet meer.

De laatste dagen sliep Lies 's nachts binnen, op een groot kussen waar ze eerst lang aan gesnuffeld had. Ze at de makreel die Gijs niet wilde met smaak op. Maar de laatste keer dat we haar zagen wilde ze niet naar binnen, ze bleef 's avonds buiten zitten. Nadat wij naar bed gingen is ze weggegaan en is ze waarschijnlijk ergens in of onder gekropen. We zullen wel nooit weten waar ze gebleven is.

En hoewel we weten dat Lies erg ziek was en dat ze nu al te lang weg is zet Annet 's avonds nog wel een bakje met brokjes buiten. Voor het geval dat ze toch nog langs komt.

De kapper weet het ook niet

 

Het begon allemaal weken geleden al toen burgemeester Gosho vroeg of Annet en ik op het gemeentehuis langs wilden komen. Wij dachten dat het om kaartjes voor het voetbal ging maar het bleek te gaan om onze registratie als kiezer voor de burgemeestersverkiezing. Ik kreeg bar langdurige formulieren mee die we met kopieën van onze id kaart weer in moesten leveren. Daarna hoorden we niets meer. Al gingen we wel naar het voetbal maar dat is een ander verhaal.

Dat we mochten stemmen vond ik al erg bijzonder. Vooral ook omdat de heel veel Engelsen die hier wonen dat sinds de Brexit niet meer mogen. 

Om de vier jaar wordt de burgemeester van Palamartsa gekozen. Nou ja, Palamartsa is onderdeel van de gemeente Popovo en die gemeente heeft ook een burgemeester dus die van ons dorp is meer een onderburgemeester. Zoiets. 

Toen Annet's haar laatst door ambtenaar Ralitsa geknipt werd begrepen we van haar dat we officieel geregistreerd waren als kiezer. Hoera! Er wonen zo'n 240 mensen die mogen stemmen in het dorp. Dus een stem doet er toe. 

Een paar dagen terug kwamen we er achter dat er in Palamartsa deze verkiezingen maar één kandidaat is. Gosho, de bejaarden thuis brengende, bomen hakkende, menig probleem oplossende en voetbalkaarten regelende burgemeester blijft burgemeester. Opgelucht haalden we adem.

Tot Annet zich bedacht dat als Palamartsa onderdeel is van de gemeente Popovo we ook aan die verkiezing mee mogen doen. En de gemeenteraad wordt ook op dezelfde dag, 29 oktober gekozen. En omdat er in de hele gemeente maar een krappe 26.000 mensen wonen doet onze er stem er nog steeds toe. 

Ook dat nog.

De burgemeester van Popovo, Ljoedmil Veselinov is al burgemeester sinds 1991. 1991! Dat is meer dan 30 jaar. Eerst als kandidaat van de sociaal democratische BSP en na een intern conflict (linkse partijen zijn hier ook erg goed in conflicten) als vertegenwoordiger van een coalitie van linkse fracties, "Burgers voor de gemeente".

(De streek waar we wonen is van oudsher links. In 1923 was het één van de plekken in Bulgarije waar een communistische opstand tegen de regering losbarstte. Na 1944 profiteerde de streek sterk van het communisme. Er kwamen in het dorp drie scholen, er was werk bij de landbouwcoöperatie, er was zelfs een klein ziekenhuisje (nu een onder woekerstruiken verborgen ruïne). Na de omwenteling van 1989, tja, toen stortte hier letterlijk zo'n beetje alles in)  

Veselinov's campagnekreet is "laten we stemmen op ervaring!". Zijn verkiezingsposters laat hij door werknemers van de gemeente overal opplakken en hij heeft een heus verkiezingskantoor in een net afgebouwd duur winkelpand. En hoewel Popovo er best redelijk onderhouden uitziet zien de dorpen die bij de gemeente horen er, nou ja, we hebben op dit moment nog steeds maar een deel van de dag stromend water.

Het waterprobleem is voor ons eigenlijk het belangrijkste ding bij de verkiezingen. De burgemeester van het dorp kan er weinig aan doen maar de burgemeester van de hele gemeente wel. Dus, wat gaan de vier kandidaten aan het probleem doen? 

In Nederland zou je dan op websites gaan kijken, of bladeren door folders. Dat lukt hier dus niet. Websites zijn er niet, hoogstens heeft elke partij een niet bijgehouden Facebookpagina. En folders, nee, nergens. Nou ja, we vonden er één van de heersende burgemeester bij de meneer die kattenbrokjes verkoopt. We mochten de folder meenemen. Fijn.

Meneer Veselinov belooft met een oplossing te komen voor het waterprobleem. Al blijft hij onduidelijk over wat die oplossing is. Wel verwerkt hij als geharde en getrainde politicus terloops de opmerking dat het waterbedrijf onafhankelijk is in zijn tekst. 

Maar, als we niet op Veselinov willen stemmen, op wie dan wel? Er zijn nog 3 andere kandidaten. Er is een kandidaat van Vuzrazdahne, maar dat zijn fascistische Putin fanboys. Er is iemand van een partij met de weinig opwekkende naam "Orde, recht en gerechtigheid" en een onafhankelijk iemand. Maar die laatste meneer blijkt door allerlei gevestigde centrum rechtse partijen te worden gesteund. En wat ze willen is onduidelijk en alweer onvindbaar.  

En dan moeten, mogen kan ook, we ook nog stemmen voor de gemeenteraad. En die kandidaten zijn, nou ja, er is een lijst hier in een krant. Maar wie zijn ze en wat willen die ze? Zelf begon ik van dat hele stemmen alweer zwaar genoeg te krijgen. 

Tot ik de partij левичата! ontdekte, Links! Nu is "Links!" de titel van een niet helemaal mislukt boek van Boudewijn Buch dus dat helpt al een beetje en, op plek 117 staat Nedjmettin, "mijn" kapper. 

Hopend op antwoorden op mijn vele vragen ging ik op de kappersstoel zitten. Maar terwijl Nedjmettin met de tondeuse over mijn hoofd ging werd me al vlug duidelijk dat die antwoorden niet gingen komen. Nedjmettin had weinig zin in praten over politiek. Het zal deels de taalbarrière geweest zijn maar hij vertelde dat hij ook geen idee had wat hij op de lijst van "Links!" deed. Liever had hij het over zijn dubbele liesbreuk, de start van het jachtseizoen en de betonnen vloer die hij ging storten. 

Een verschil met Nederlandse verkiezingen is dat er hier, op de stembiljetten een hokje staat met daarnaast de tekst "ik stem op geen van de kandidaten". Ik geloofde het eerst niet, van dat hokje. Maar het staat er echt. Of ik dat weet omdat ik de stembiljetten al gezien laat ik geheel in het midden.

Op elke politieke poster staat hier de tekst "Het kopen en verkopen van stemmen is een misdaad!". De politie heeft de afgelopen week al in vier gemeentes in Bulgarije mensen opgepakt die deze misdaad pleegden.

Maar er betaalt natuurlijk niemand geld om op geen van de kandidaten te stemmen.

 

Gijs, of "Voor de dood weggehaald"

Hij lag half onder een oude, roestige kachel. Je kon zijn staart zien, zijn achterpoten en een stuk van zijn buik. Er zat vuil in zijn vacht en hij stonk naar poep. Hij miauwde, nee, het was geen miauwen, het was kermen wat hij deed. Zijn ogen waren omhoog gedraaid. En hij voelde koud aan, heel koud.

Gijs zag ik vrijdagmiddag rond 14.00 uur door de tuin van de deeltijdbuurman uit Popovo lopen. Dat doet hij wel vaker na het tussen-de-middag-hapje. Na een uur of twee was hij nog steeds niet terug. Omdat Gijs soms een hond in een poezenpakje is ben ik hem gaan roepen, "Gijsje! Gijsje kom maar!". Eigenlijk komt hij dan altijd. Het kan even duren, Gijs komt altijd wel een interessante grasspriet tegen, maar hij komt wel. Vrijdag kwam hij niet. Toen het ging schemeren was hij er nog niet. Terwijl hij dan altijd al klaarligt om, nadat hij een tijdje achter een touwtje heeft aangehold naar binnen te gaan. Vroeger wilde hij nooit naar binnen, ik holde dan achter hem aan, tilde hem op en droeg hem naar binnen. Nu, Gijs is een aparte poes, blijft hij bij de deur zitten wachten en moet ik hem optillen. 

Ik liep roepend een rondje door de buurt, Annet deed het later nog een keer. Geen Gijs.

Zaterdagochtend was er nog steeds geen Gijs. We zouden die ochtend met het bezoek uit Nederland (een zus van Annet en haar man kwamen kijken hoe dat nou was, wonen in Bulgarije) naar Veliki Preslav en daarna Shumen gaan. Na het ontbijt zouden we nog even koffie drinken. Net toen ik de bekertjes op het tafeltje buiten wilde zetten riep deeltijdbuurman Petar me. Er was iets met een poes in zijn schuur.

Annet belde meteen "onze" dierenartsen Aleksander en Veronika en ik liet een luid kermende Gijs in de, hoe heet zoiets, transportbox glijden. In de praktijk in Popovo bleek de temperatuur van Gijs lager te zijn dan de thermometer aan kon geven. Er ging een infuus in een pootje en een elektrisch warmteding werd onder hem gelegd. Medicijnen zouden later komen. 

Later die dag, toen we even gingen kijken ging het een minimaal kleine fractie minder slecht met hem. Misschien had hij een vergiftigde muis gegeten? Gijs vangt hoogst zelden een muis. Daar is hij niet vlug genoeg voor, of het hele gedoe duurt hem te lang. Maar afgelopen woensdag was hij inderdaad met een muis in de weer geweest. Dat moest het dan wel geweest zijn. 

Zondag, de dierenartsenparktijk zat natuurlijk dicht, hoorden we via de telefoon dat het beter ging en wat later volgde een korte video. Kijk, Gijs kon weer staan en hij keek ook weer wat nieuwsgierig rond.

Maandag zwaaiden we het bezoek uit. Van de geplande excursies was ernstig weinig terecht gekomen. Bij de dierenarts wachtte een duidelijk opgeknapte Gijs op ons. Hij kon weer spinnen en gaf mijn neus een fijne kopstoot. Maar hij at en dronk niets. Een vergiftigde muis bleek ondertussen als reden van de ellende afgevoerd te zijn. Muizengif zorgt voor inwendige bloedingen en die waren er (voeg hier een opperwezen naar believen in) niet. 

Omdat Gijs een poes van vaste gewoontes is brachten Annet en ik dinsdag zijn eigen brokjes en etensbakje mee naar de dierenartsen. Gijs bleek plotseling best trek te hebben. Maar drinken deed hij nog steeds niet. 

Woensdag mocht hij naar huis. Hij had gegeten, drinken deed hij nog niet maar doordat hij steeds aan een infuus lag kreeg hij ook niet echt dorst. Met een bergje medicijnen om zijn lever weer op orde te krijgen en herhaalde benadrukkingen dat we moesten bellen als er iets was of nee, kom dan maar meteen met hem langs gingen we naar huis. In zijn poot zat nog de infuusingang, voor als hij weer terug moest.

Het was natuurlijk verregaand onvolwassen van me om te verwachten dat Gijs meteen op zijn rug in de tuin zou gaan liggen. Want verder dan wat apathisch op een kussen liggen kwam hij niet. Eten? Nauwelijks. Drinken? Nee. 

Wanneer we, vorige week zaterdagochtend niet hadden besloten om koffie te drinken voor het excursieprogramma, wanneer buurman Petar niet juist toen iets in zijn schuur had gezocht, dan was Gijs er niet meer geweest. Wat het geweest is waardoor hij zo ziek werd zullen we wel nooit weten. Waarschijnlijk is het iets van gif voor in de tuin geweest. Hier op het dorp heeft bijna iedereen een groentetuin. Dat is allemaal reuze zelfvoorzienend en het klinkt ook heel romantisch maar bijna iedereen heeft ook een gifspuituitrusting.  

Woensdagavond klauwde Gijs zich letterlijk op mijn schoot. Er is iets gebeurd met een achterpoot, daar zit niet veel kracht meer in. En hij had al een half kreupele voorpoot. Maar goed, hij lag een tijdlang gewoon op schoot. Vanmorgen at hij wat en, hij dronk! Met veel gedoe en gevloek hebben we het infuusdingetje uit zijn poot gehaald. Over zijn pillen doet hij zoals gebruikelijk weer eens erg moeilijk. Maar Stefka blijkt in haar winkeltje ook ingevroren makreel te verkopen. Daar kun je een pil in verstoppen. 

De meeste blogpostjes eindigen op een duidelijk punt. Of de onduidelijkheid is zo groot dat je daar het bericht mee kunt laten eindigen. Zo'n punt is er nu niet. Gijs is niet dood. Maar nog lang niet de oude. 

Ik zal deze blogpost aanvullen als er weer iets te melden is over de pechpoes, de harige dikke, de ceo van Pirin 6, de fat controller. Wie wil weten hoe het met hem verder gaat (en als je tot hier gekomen bent en je wilt dat niet weten wat doe je hier dan eigenlijk?) kan af en toe hier even kijken. 

Zaterdag, een week nadat de buurman Gijs vond. 

Eerst even, kijk, het is best leuk dat er steeds nieuwe en beter, beter, betere! Apple producten komen. Warmtepompen, ook leuk en Artificial Intelligence, wat een uitvinding. Maar kan iemand eens iets gaan bedenken om pillen voor poezen minder goor te laten smaken? Dat moet toch een enorme markt zijn? Het lukte precies één keer om de medicijnen van Gijs in een stuk makreel te verbergen maar daarna hoefde de verder toch erg meegaande theemuts aller theemutsen het niet meer. Annet lost nu de pillen op, doet er wat opgelost oppep eten door en spuit het dan in zijn mond. Het werkt maar het is wel een gemartel.

De zieke is vandaag naar buiten geweest. Dat was mooi. Het ging allemaal erg voorzichtig maar hij heeft toch even mooi op zijn rug in de zon liggen rollen. Elk blaadje werd afgesnuffeld, elk luchtje werd geroken. Na een uur of twee kwam Ollie aangehold en, hoewel hij Ollie al zijn hele leven kent werd Gijs daar zo bang van dat hij ondanks zijn slechte achterbeen wegholde. Ik kon hem nog net vangen. Het lijkt wel alsof hij alles vergeten is. Hopelijk is dat iets tijdelijks. 

Het is natuurlijk fantastisch, mooi en fijn dat we hier een tuin van zo'n 1000 vierkante meter hebben. Maar aangezien Gijs allang weer is vergeten dat hij bijna dood was en er overal plekken in het gaas tussen onze tuin en die van de omliggende Bulgaren zijn waar gaten in zitten zitten we een beetje in de actieve re-integratie rol. Gijs wil naar buiten, en dat is ook goed want hoe meer hij loopt hoe beter zijn weigerachtige achterpoot het gaat doen maar aangezien nog lang niet alle rook om zijn hoofd is verdwenen lopen we nu het risico dat hij zich uit onze tuin wurmt, ergens heen gaat en dan niet meer weet hoe hij terug moet. We zitten dus veel buiten. Gelukkig wordt het morgen weer 30 graden.

Maar, het gaat steeds wat beter. Steeds vaker is de mistigheid in zijn hoofd minder en herkent hij weer iets. Dat is mooi. Nu is het afwachten tot zijn leverwaardes (die totaal en belachelijk veel te hoog waren) zaterdag bij de dierenarts gecontroleerd gaan worden. 

Twee weken nadat we Gijs bijna dood in de schuur van de buurman vonden was het tijd voor een bloedonderzoek. Dat ging, toen hij zwaar verzwakt was natuurlijk erg makkelijk. Maar zwaar verzwakt is hij al een tijdje niet meer. De onbenullige pluizenbol vond al het geprik naar bloed maar helemaal niks. Zelden zag ik hem zo boos.

Maar, alle waardes die de vorige keer nog helemaal fout en van slag waren zagen er nu weer keurig uit. We waren al helemaal blij en opgelucht. Tot bleek dat nu de waardes van zijn alvlees niet goed waren. Dat betekent weer andere medicijnen die hij natuurlijk ook weer niet in wil nemen. Wat weer betekent dat ik volgende week niet naar Nederland ga/kan. Maar, ondanks de tegenvaller gaat het goed met Gijs. Hij kijkt weer onbenullig van zich af, rolt op zijn rug en is eigenlijk zijn oude zelf. 

Deze blogpost is, o wacht, er was nog iets. De dierenartsmevrouw had opgezocht wat voor ras Gijs eigenlijk was, of is. Ze liet een foto zien, dat was gewoon Gijs! We blijken in Bulgarije tegen een heuse Noorse boskat aangelopen te zijn. Of eigenlijk is hij tegen ons aangelopen. 

Deze blogpost sluit ik nu af. Gijs komt er wel. Van een Noorse boskat verwacht je ook niets anders.