Hoe klinkt een boek?

Zelf lees ik het liefst in stilte. Ergens ver weg een muziekje of een hoorbaar gesprek en ik ben mijn aandacht soms al kwijt.

Maar wat nu wanneer het geluid dat je hoort zou passen bij het boek dat je aan het lezen bent?

Booktrack.com maakt soundtracks bij boeken. Speelt een deel zich af in een storm, dan hoor je een storm. Lees je een boek over een walvis, zeg Moby Dick, dan zou je een zee te horen krijgen, en een walvis waarschijnlijk.

Hoe het werkt valt te zien in het filmpje.

Heel veel soundtracks voor boeken zijn er nog niet. En of ik het zelf wat zou vinden betwijfel ik een beetje. Ik bedenk me liever een zee dan dat ik hem hoor.
Maar het is handig om te weten, dat het bestaat, voor wanneer je nietsvermoedend naast een op een iPad lezend iemand in de trein zit. En er plots walvissen door de coupe galmen.

Met dank aan Gypsybiker Jersey voor de tip op het Pinterest bord "Mooie boeken!".

Op weg - Jack Kerouac (boek & plaat)

"Daarna was Charlie Parker gekomen, een kind in de houten keet van zijn moeder in Kansas City, die te midden van de omgehakte boomstammen op zijn met plakband bijeengehouden altsax blies, op regendagen aan het oefenen sloeg en ging luisteren naar de oude swingende Basie band en de band van Benny Moten waarin Hop Lips Page en de rest in meespeelden - Charlie Parker die zijn thuis verliet en naar Harlem ging, waar hij de gekke Thelonius Monk en de nog gekkere Gillespie leerde kennen - Charlie Parker in zijn begintijd toen hij onder de verdovende middelen zat en in een cirkel rondliep als hij speelde. Ietwat jonger dan Lester Young, ook uit Kansas City, die sombere heilige aan narcotica verslaafde die de gehele geschiedenis van de jazz in zich had; want als hij zijn instrument ophief en horizontaal van zijn mond hief kwam er de grootste jazz; en naarmate hij intellectueler werd en luier en elastischer, zakte zijn instrument halverwege; tot het tenslotte helemaal zakte en heden ten dage nu hij zijn schoenen met spekzolen draagt om de trottoirs van het leven niet te voelen houdt hij zijn instrument slap tegen zijn borst en haalt er koele makkelijk te spelen fraseringen uit."

Op weg - Jack Kerouac (vierde druk, 1970, p. 227). Latere edities van het boek hebben de titels "Onderweg" en "On the road, onderweg".

Op weg/On the road is de grotendeels autobiografische weergave van een aantal reizen die Kerouac van 1947 tot 1950 door Amerika maakte. Sal Paradise (Kerouac) en Dean Moriarty (Neil Cassidy) reizen, vaak liftend per auto en per trein. Ze drinken, werken, ontmoeten vrouwen en verlaten ze vaak ook weer, praten, ruziën en drinken nog wat.

In de (boek & plaat) blogjes tot nu toe komt er nu altijd een muziekje. Maar nu dus niet.
Dit boek is namelijk geen gewoon boek, voor mij dan. Het was één van de eerste boeken waar ik zwaar van onder de indruk was. Ooit, lang terug leende ik het boek in de bibliotheek in Den Helder. En die ene uitleen zorgde er voor dat er nu een aardige plank of wat Kerouac/Beat boeken in de boekenkast staat. Ik vond het een prachtig boek. Misschien niet eens om wat er gebeurde in het verhaal maar veel meer om hoe het was geschreven. Soms rustig beschrijvend, dan weer vol haast met gejaagde zinnetjes waarvan je buiten adem raakte.

Toen ik zocht naar een fragment uit het boek en wat rondkeek op het internet las ik dat delen van het boek eerder als korte verhalen waren verschenen. Dat herinnerde ik me, vaag. Ik heb zelf "The mexican girl" ergens in een oud ding staan. Maar de titel "Jazz of the Beat Generation", die was ik vergeten. En die titel klonk te mooi voor (boek & plaat) om te laten liggen.

Al had ik dat misschien beter wel kunnen doen.

Kerouac schreef/tikte "On the road" in 1951 op één hele lange rol papier. Maar in de jaren daarna, de jaren waarin hij probeerde het boek gepubliceerd te krijgen, veranderde hij doorlopend dingen aan het manuscript. Elke afwijzing door een uitgever maakte Kerouac wanhopiger. En elke afwijzing zorgde voor veranderingen. Malcolm Cowley adviseerde hem om te proberen delen als kort verhaal gepubliceerd te krijgen. Naamsbekendheid zou er dan voor zorgen dat zijn hele boek zou worden uitgegeven.
Het verhaal "Jazz of the Beat Generation" werd aan het blad New World Writing verkocht. Kerouac kreeg er $120,- voor. Het verhaal verscheen in 1955 in aflevering 7 van New World Writing.

Wie goed kijkt ziet dat "Jazz of the Beat Generation" als eerste titel helemaal bovenaan genoemd wordt. Maar als schrijversnaam staat er geen Jack Kerouac maar "Jean Louis". Een pseudoniem, dat helpt niet echt met het verwerven van naamsbekendheid. Kerouac koos voor een pseudoniem omdat a. hij zijn buik meer dan vol had van het geschaaf aan zijn roman of b. omdat hij bang was dat alimentatie moest betalen aan een ex-vrouw. De tweede reden wordt het meest genoemd, dus misschien is die waar. Een echt heel sterk pseudoniem was "Jean Louis" trouwens niet. Jack Kerouac werd geboren als Jean-Louis Lebris de Kerouac.

Tot zover ging het makkelijk. Al begon ik al een beetje kwijt te raken waarom ik eigenlijk aan het zoeken was.

"Jazz of the Beat Generation" komt in "On the road" (eindelijk gepubliceerd in 1957) terecht in de hoofdstukken 4 en 10 van boek drie. Maar hoe zag het korte verhaal eruit? Was er een verschil met wat er later in "Op weg" terecht kwam? Dat stond nergens.

Hier, ver weg verstopt in een krocht van het internet is het oorspronkelijke korte verhaal te lezen. En, als ik eerlijk ben, dat leest/klinkt beter dan dat wat het later werd in Op weg/On the road.

Waarom bijvoorbeeld een zin als "as lost as Maurice Chevalier in a stage-door poster" de latere versie van "On the road" niet gehaald heeft is mij een raadsel.

Het is zo wel genoeg hoor. De oorspronkelijke tekst is gevonden. Klaar. Het is maar een blogpostje hoor.

Tijdens het zoeken naar het korte verhaal las ik een paar maal over een geluidsopname die er zou zijn van Kerouac die "Jazz of the Beat Generation" voorlas. De opname werd gemaakt in de jaren 50 en een paar jaar geleden terug gevonden. Nooit gehoord. Dus die zocht ik ook maar op. Buiten was het toch rot weer.

En omdat alleen maar kijken naar een plaatje ook niet echt spannend is...



En dan nu eindelijk de plaat bij het boek. Nou ja, een beetje dan. In het fragment komen geen titels voor. In de rest van het boek staan een paar stukken waarin naar live muziek wordt geluisterd. Maar wie er dan op het podium staat is vaak niet duidelijk. Misschien staat het ergens hoor. Dat zou best kunnen. Er zal vast een boek over zijn, of een erg obscure website. En eigenlijk had ik ook nog willen achterhalen waar en wanneer die geluidsopname precies gemaakt werd.

Maar, zo is het wel goed. Dit postje is een beetje op hol geslagen. Het was nooit de bedoeling om geheel af te dwalen van gewoon een citaat uit een boek met een liedje eronder naar een paar uur zoeken naar een kort verhaal. Al was het daardoor wel weer eens ouderwets leuk op het internet.

Charlie Parker met Dizzy Gillespie uit 1952.

Een "dit levert het u financieel op" widget

De Topeka and Shawnee county public library heeft onder het "about us" knopje op haar website een pagina hangen die ik niet eerder zag. Maar gelukkig noemde Edo hem in een tweet. Een Library Value Calculator.


"Individual Return on Investment Calculator

The Return on Investment (ROI) Calculator determines the value of library services in Topeka and Shawnee County based on per capita spending of local and state funding. For every tax dollar you pay, the library returns several to you in reading, research, programs and other services. Here's an opportunity to see your tax dollars at work."

Onder de tekst staat een invulding waar je onder meer de hoeveelheid geleende boeken, tijdschriften enzo in kunt tikken. Ook kun je aangeven hoeveel van je kinderen een klassenbezoek hebben bijgewoond. Dat soort dingen. En als antwoord krijg je een hoeveelheid dollars te zien.

Nu doen bibliotheken natuurlijk een hoop dingen die misschien niet zo heel gemakkelijk in geld zijn uit te drukken. En geld maakt natuurlijk ook niet gelukkig enzo.
Maar toch, of je het leuk vindt of niet, geld doet er wel toe. Ik vond het in ieder geval een mooie, heldere pagina die aan mensen duidelijk maakt wat hun bibliotheek hen financieel oplevert.

Vorige week plofte er een Valentijnswidget van BNL in mijn mailbox, en vorig jaar was er al de Kerstcitatenwidget. Misschien kan BNL zich eens op een "Dit levert het u financieel op" widget storten?

Natuurlijk kun je zo'n pagina als die van de bibliotheek in Topeka zelf in elkaar knutselen (nou ja, ik kan het niet maar misschien kan ik iemand vinden die het kan). Maar als er nu landelijk iemand (of een paar iemanden) de formules schrijft en in een widget propt dan kunnen we lokaal de variabelen en/of bedragen vast wel aanpassen.

American Psycho - Bret Easton Ellis (boek & plaat)

"Waar het op lyrisch vakmanschap en puur songschrijven aankomt, is dit album een nieuw hoogstandje van professionaliteit. Neem de woorden van 'Land of confusion', waarin een zanger het machtsmisbruik van politieke gezagsdragers aan de kaak stelt. Dit wordt neergezet met een groove die funkier en zwarter is dan alles waar Prince of Michale Jackson - of welke zwarte artiest van de laatste jaren ook - mee voor de dag is gekomen. Maar hoe dansbaar het album ook is, de spanning is zo goed gedoseerd dat zelfs de overschatte Bruce Springsteen het er niet bij haalt. Als observator van de tekortkomingen van de liefde slaat [Phil] Collins de Boss keer op keer, en bereikt nieuwe hoogten vsn emotionele eerlijkheid in 'In to deep'; maar ook komt Collins clowneske, speelse, onvoorspelbare kant naar voren. Het is de meeslependste popsong uit de jaren '80 over monogamie en gebondenheid."

American Psycho - Bret Easton Ellis (1991) - pagina 179.

'American Psycho' van Bret Easton Ellis herinner ik me voornamelijk als een erg langdurig doorratelend verhaal over en door beurshandelaar Patrick Bateman. Bateman gaat uit, praat en kletst met zijn vrienden. En steeds vaker vermoordt Bateman iemand. Als het kan een beetje gruwelijk. Dat maakte het boek controversieel toen het uitkwam.
Bateman blinkt uit in oppervlakkigheid die plots om kan slaan in uiterste gewelddadigheid. Tegen het eind van het boek is het "verhaal" geheel over de top gegaan. Wat er echt gebeurd is is dan allang onduidelijk geworden. Bateman is een mooi voorbeeld van een totaal ongeloofwaardige verteller.

Verwijzingen naar popmuziek komen veel voor in het boek. Twee "hoogtepunten" zijn de bloedserieus en zonder spoor van een knipoog geschreven hoofdstukken (elk van een 4 tot 6 pagina's) over de groepen Genesis (maar dan alleen de vrolijke jaren '80 Genesis zonder Peter Gabriel) en de in middelmatigheid onovertroffen Huey Lewis and the News. Zonder waarneembaar spoor van ironie worden de meest dreutelige liedjes van deze twee groepen omschreven als niet te evenaren poëtische meesterwerkjes.

BoekStart start

Langedijk is waarschijnlijk de 541ste, of misschien wel 781ste bibliotheek waar BoekStart is gestart.

Maar, dat maakte de officiële opening niet minder gezellig. Er waren volwassenen, er waren kinderen, ouders, bibliotheekmedewerkers en een wethouder. En natuurlijk was er een baby. Vienna, die kreeg het eerste BoekStart-koffertje.

Het ging, maar dat zijn we hier in Langedijk eigenlijk niet anders gewend, allemaal een beetje rommelig. Al noemen wij dat liever ongedwongen.

Attention, attention, baby, attention!

Beer in de sneeuw

Zodra het gaat sneeuwen denk ik aan Beertje Paddington. Altijd.

Het voordeel van het ooit jeugdbibliothecaris geweest zijn is dat je dat soort, misschien wat afwijkende associatieve gedachten gewoon mag hebben. Tenminste, ik vind dat dat mag.
Misschien is het correcter om bij een kinderboekenbeer aan Pooh te denken, dat doe ik soms ook wel. Maar niet als het gaat sneeuwen.

Paddington is een creatie van Michael Bond. Het eerste boek verscheen in 1958.
Wikipedia schrijft over Paddington:

"Paddington is an anthropomorphised bear. He is always polite—always addressing people as "Mr.", "Mrs." and "Miss" and very rarely by first names—and well-meaning, though he inflicts hard stares on those who incur his disapproval. He likes marmalade sandwiches and cocoa, and has an endless capacity for getting into trouble. However, he is known to "try so hard to get things right". He is an adoptive member of the (human) Brown family, and thus gives his full name as Paddington Brown."

Anthropomorphised, dat is nog eens een mooi woord.

Waarom ik nu precies een meter of meer Paddington boeken heb (ze staan boven de Paulus de boskabouter en Pooh boeken), dat weet ik eigenlijk niet zo heel erg goed. De verhalen zijn leuk maar niet bepaald heel bijzonder. Meer gewoon niet literair leuk, onschuldig vooral. Misschien komt het door de illustraties in de eerste drukken van Peggy Fortnum. Ik heb altijd al meer met plaatjes in kinderboeken gehad dan met de verhalen.

Maar, in ieder geval, zodra het sneeuwt denk ik aan Paddington. Bij de boeken staat een grammofoonplaat (ja, er staat echt heel veel zooi in dit huis) uit 1974 (pre punk dus) waarop verhaaltjes worden voorgelezen door Klaas Rusticus. In één van die verhalen ziet Paddington voor het eerst sneeuw.
"Sneeuw", zei Paddington. "Wat is dat, sneeuw?".
Rusticus zegt het met een mooie, lage, misschien wel bijna berenstem, met net wat meer nadruk op de laatste "sneeuw". Ik kan het heel aardig nadoen, maar ja, dat komt slecht over op papier.

Buiten sneeuwt het hard, mijn trein ging niet verder dan Anna Paulowna. Er was een aanrijding met een persoon. Iemand zei, "Oh, 's ochtends vind ik dat niet zo erg, maar dat ze 's avonds voor de trein gaan staan. Net als je naar huis wilt". Iemand anders zei, "Weet je nog dat de vader van (...) op haar verjaardag voor de trein sprong?".

Ik ga naar de onschuldige Paddington in de sneeuw kijken op YouTube. In het Engels. Zonder de stem van Rusticus, maar die doe ik dan zelf wel na.

Een bibliotheek in een school

"Libraries are not only places to borrow books.

They are safe and welcoming meeting places

where people can learn to read, access information

and feel valued as human beings. A

library indicates to the people of a community

that their growth matters, and learning is for

everyone.

The simple joy of going to a library, browsing

among the shelves and selecting books that

interest us has long been denied to the

people of Afghanistan."

In Afghanistan wordt nu al meer dan 30 jaar gevochten. En we horen vaak alleen over het land als er iets over dat vechten te melden valt.
Gisterochtend kwam ik nog zo'n artikel tegen. Met de tegenwoordig vanzelfsprekende genuanceerde meningen er gratis bijgeleverd.

De cijfers over hoeveel mensen kunnen lezen en schrijven in Afghanistan, over hoeveel kinderen er naar school (kunnen) gaan variëren. Unicef geeft een percentage van 48% voor jongens in de leeftijd van 15-24 die kunnen lezen en schrijven. Voor meisjes is dat maar 18%. Van de percentages die vertellen over het schoolbezoek wordt je niet veel vrolijker.

Misschien zijn er belangrijkere dingen om je in te verdiepen dan de aanwezigheid van bibliotheken in Afghanistan. Maar soms doe ik het toch. Tijdenlang kwam er trouwens van "verdiepen" weinig terecht. Gewoon omdat er niets te vinden was. Ja, een pietepeuterig klein plaatje van een grijzig bibliotheekgebouw in Kabul (daarover een andere keer iets). Maar de laatste tijd duiken er hits op tijdens het zoeken. Bijvoorbeeld over het "Afghan libraries program" van Relief International.

In Nederland komen er steeds meer bibliotheken in scholen. Soms is dat omdat een grotere, zelfstandige vestiging niet betaalbaar meer is. Deze week ging er nog zo één open in Den Helder.

In een plaats, dichtbij Jalalabad in het oosten van Afghanistan is er ook een bibliotheek in een school. Al heeft het daar niets met bezuinigingen te maken. De groep "Canadians in Support of Afghan Women" (van hen komen ook de regels aan het begin van dit stukje) zorgde voor het geld om de school te laten bouwen. Lesgeven in tenten zoals op de foto boven dit blogje is natuurlijk verre van ideaal. De groep reserveerde een deel van de gedoneerde gelden voor de bibliotheek. De school en de bibliotheek in de school gingen in 2009 open. Iemand die werkt voor CSAW liet weten dat de bibliotheek in de school niet alleen voor de schoolkinderen is, "Many parents in the area use the library, and a lot of members of the community use the school library because it's the only library there is in the area".

Een bibliotheek in de school. Ze zijn er in Nederland en dus ook in Afghanistan. Je zou bijna zeggen dat er geen verschillen zijn. Maar die zijn er natuurlijk wel.

Ik vroeg de iemand van CSAW in een mail waar de school precies stond. Meer dan "Near Jalalabad" wilde hij niet zeggen, "Because of security concerns, we can't be specific about the location or the exact name of the school we built".

Dingen lijken op elkaar, maar hetzelfde zijn ze nog lang niet.

De foto's komen van de Canadese groep CSAW en worden met toestemming hier weergegeven, meer foto's van de bibliotheek in de school hier.

In een kamertje

Dus ik zat in een erg klein kamertje. Verder mocht ik er niet bij zijn.
Iets met straling. Dat schijn je te hebben met röntgenfoto's.

Het was echt een heel klein kamertje. Een kleedhokje eigenlijk.
Je denkt wat.
Je humt een liedje.
Je tikt met de vingertoppen van je ene hand tegen de vingertoppen van de andere hand.
Je luistert naar de uitleg van de procedure. Half. Omdat je het vanwege de dichte deur maar voor de helft kunt verstaan.
Van die halve gedachten die nergens aankomen, over nog naar Algerije willen, dat de NSJ kaartjes al gekocht zijn, dat het niet eerlijk zou zijn.
En dan hum je maar weer dat liedje van Aretha Franklin.

Twee weken terug had de leukste vrouw ter wereld plots een bobbel in zich. Bobbels, knobbels. Dingen die niet horen, soms zijn ze er opeens.

Nee, we maken ons niet druk. Het is gewoon een cyste. Dat kan, dat gebeurt heel vaak. Joh, ik heb zelf een cyste bij mijn keel gehad, daar heb ik jarenlang mee rondgelopen.

Dus gingen we naar het volgende kamertje. Door een gang met kamers ernaast. In de kamers zaten mannen naar beeldschermen te kijken, naar plaatjes van hersenen. Ze spraken terwijl ze naar de schermen bleven kijken in dictafoontjes die ze dicht bij hun mond hielden.

En daar zit je dan. Nou ja, ik zat. Ik had niks, ik mocht zitten. Ik mocht een liedje in mezelf hummen, en met de vingertoppen van mijn even hand tegen de vingertoppen van mijn andere hand tikken. Verder mocht ik niks.
Ja, afwachten.

De man in witte kleren ging achter zijn machientje zitten. Er zaten een hoop knoppen op. En een beeldscherm. Waar ik ruim en duidelijk zicht op had. Zo meteen zou de man een echodingtje op de leukste vrouw ter wereld zetten. En dan zou ik het eerder zien dan zij. Rond en gevaarloos of onduidelijk, stekelig, ruw en ...

Of dit, of dat. En hij zou het zomaar zeggen. Waarschijnlijk zou hij niet eens aarzelen.

De man zette het echodingetje neer. En binnen een seconde of 3, of 4 zei hij "Da's niks, het is gewoon een cyste. Naald erin, leegzuigen en weg is het".

Pas buiten ademden we weer uit.