Chitaliste

Sommige dingen zijn er hetzelfde.

"Libraries are in a process of transformation, they are changing their place and role in the lives of local communities, thereby changing the lives of communities themselves. This can be felt especially strongly in small settelements where people are in a disadvantaged position in terms of access to information. With their inclusion into the Global Libraries family, this informational discrimination can now be overcome", stated Natalia Georgieva in the beginning of her presentation. Libraries are transforming from "reading places" into "places where people and ideas can connect". Special accent was placed on the opportunity for libraries to develop innovative services in partnership with other institutions and organizations."

Andere dingen weer niet. Of minder.

Bibliotheken in Bulgarije zijn vaak ondergebracht in gebouwen die chitaliste heten. Ik wist het ook niet hoor. Ik kwam er alleen maar achter omdat ik zocht naar het adres van de bibliotheek in Popovo.

Een chitaliste is, zo lijkt het tenminste een typisch Bulgaars fenomeen, een gemeenschapsgebouw met daarin een bibliotheek, een podium/theater, een ontmoetingsruimte. Dat lijkt op wat je nu soms in Nederland ziet. Alleen staat in Bulgarije in de meest onooglijke dorpen (en geloof me, daar zijn er daar heel veel van) zo'n voorziening. Makkelijk hebben ze het niet. Maar dat geldt voor het hele land. Symptomatisch misschien, de info aan het begin van dit blogje kon ik vandaag alleen nog maar terug vinden via de Wayback Machine.

Herkennen doe je zo'n chitaliste trouwens nauwelijks. Het is gewoon een gebouw, er hangt geen bord aan, er prijkt geen logo op, er is geen lichtreclame. Dat hoeft natuurlijk ook helemaal niet. Als je daar woont dan ken je dat gebouw. Dus waarom zou er dan nog iets aan de buitenkant op moeten worden geprikt?

In ieder geval, buiten het verdwalen in bossen waar paden slechts een idee van buitenlanders is en het uitlaten van honden gaan we proberen de chitaliste in Popovo te vinden. En misschien die in Razgrad. Omdat die naamplaats zo mooi klinkt. Zeg het maar eens hardop, Razgard, je hoort de barsten al bijna in het grauwe beton van de vale fats aan de rand van de stad springen.

Waarvoor is deze rij?

'Leuk he?', zei de vrouw voor ons in de rij het met een vrolijk glimlachende trots waarvan ze zelf misschien vond dat die niet helemaal meer gelijk op liep met haar leeftijd. 'Toen hij 10 dagen terug niet kon zingen en daarna een dag vrij had dacht ik, hij gaat misschien Amsterdam wel in. Hij is verzot op Amsterdam. Dus mijn mijn man en ik zijn toen op vrijdag langs plekken gelopen waar hij wel eens komt, een studio waar hij opneemt, een platenzaak waar hij graag komt. En net toen ik tegen mijn man wilde zeggen, 'Dit wordt niks meer" kwamen we hem tegen. En hij ging meteen met ons op de foto. Nee, mijn man kon vanavond niet. Die had een andere afspraak.'

'Waarvoor is deze rij?', de vraag kwam, in het Frans, van het stel dat achter ons in de rij stond.
'Paul Weller.' zeiden we, wat in verwarring gebracht door het misschien filosofische karakter van de vraag. Maakten ze een grap en hadden we eigenlijk, wijzend op de rij moeten zeggen 'Er is geen rij'? Na een korte geschiedenis van meneer Weller bleef een "Oh, Paul Weller' uit. Nee, ze hadden nog nooit van hem gehoord in Frankrijk. Toch bleven ze in de rij staan. Misschien stond Paradiso wel onderstreept in hun reisgids.

De vrouw zat, net als bij het optreden van een jaar geleden van Weller, in een rolstoel. Net als toen gaf ze Weller een bos rozen. Anders dan toen kreeg ze er nu een handkus voor terug.

Er was iets met de gitaar. Misschien klonk hij niet goed. Ik hoorde het niet, ik stond alweer rechtszijdig doof te worden maar Weller keek bar geïrriteerd. Een roadie nam de gitaar over en terwijl Weller op een mondharmonica blies werd het ding gestemd en daarna weer aangereikt. Het had, aan de mondhoeken van Weller te zien niet veel uitgehaald. Ik hoorde het nog steeds niet.

How disappointed I was

To turn out after all

Just a porcelain God

That shatters when it falls

Na afloop zaten we op een trapje, allebei wat dovig. We waren er vlot uit dat het een goed concert was geweest.Niks mis mee enzo. De bekende mensen waren er weer. Veel nieuwe liedjes, veel fijn doordreinend gitaargescheur, de gebruikelijke paar `Waar is het liedje in dit liedje?´ inkakmomenten. Maar, we misten de ware begeestering wel een beetje. 

Sing you little fuckers

Sing like you've got no choice

Hij zingt het zelf, maar of hij het nog echt gelooft, daar begin ik wat aan te twijfelen.

Rotweek

En dan is het allemaal wel besloten, maar gebeuren deed er daarna een tijd niks.

Hoe het allemaal zo gekomen is, dat ga ik niet meer opschrijven, dat heeft al zo vaak ergens gestaan.

De huur van één van de twee verdiepingen van de bibliotheek is opgezegd, maar omdat het nog niet duidelijk is wat er met die ruimte gaat gebeuren zitten we er nog. Anti-kraak noemen we het maar. En er gingen medewerkers weg. Maar nog niet meteen.

Maar nu dus wel.

En daar wordt iedereen flink jankerig van.

Claudia werkte twintig jaar voor de bibliotheek Langedijk. Ooit begon ze hier als schoonmaakster. Daarna ging ze baliewerk doen. Onopgemerkt voor de meesten beheerde ze de Pinterestborden van de bibliotheek. Het populairste bord "Mooie boeken" heeft nu 12.609 volgers en er staan meer dan 30.000 pins op. Getallen zijn niet heilig, maar toch ...
Mooi bulderen deed ze vaak, "Tonnie!!" riep ze dan. En, en ik schrijf het zonder cynisme of grappige bedoelingen, bazen kun je maar het best zo benaderen. Luid, duidelijk en met een verkleinwoordje.

Agnes werkte meer dan 40 jaar hier. 40 jaar. Ik zat nog op de lagere school toen Agnes hier al werkte. Je zou dus, terecht kunnen zeggen dat Agnes de bibliotheek is, of ... nou ja.
In die 40 jaar heeft ze denk ik alles wel een keer gedaan, misschien met uitzondering van een begroting maken maar verder. We brachten net wat oude spullen weg, de fax, ze heeft hem zien komen en overbodig zien worden.
Agnes weet, wist pfff ... alles. En als ze het niet wist wist ze dat het we het ooit geweten hadden. En ze kon prachtig de slappe lach krijgen. Of heel serieus zijn.

En je kan een terrabyte aan dingen op gaan schrijven.

Maar dat houdt het moment niet tegen.

En janken gaan we toch wel.

Liedje voor Claudia en Agnes. Van Bob. Waar ze alle twee niks mee hebben dus doe ik hem van Levon Helm.

"They say everything can be replaced"

Maar dat is natuurlijk grote onzin.

Plaza

Het stond op één van de voorbij vliegende dia's van de Russiche meneer Sverdlov. Hij vertelde over de herstijling van bibliotheken in Moskou en over wat leuke ideeën die hij had. In Moskou zijn 450 bibliotheken. De meeste van de bibliotheken ontstonden in de tijd van Stalin, 2e in het rijtje was Malenkov en zelfs tijdens het al redelijk vastlopende bewind van Breznjev werden er nog fluks bibliotheken geopend. De grafiek dipte diep en hard na de overgang naar de vrije markt economie.

Ik was één keer eerder in het nieuwe TivoliVredenburg. En hoewel de leukste vrouw ter wereld en ik ons toen mateloos verbaasden over het feit dat we met z'n allen tot 8 uur buiten moesten staan wachten terwijl een cultuurpaleis ons aanstaarde en we binnen allerlei in knappe bedrijfskleding gestoken mensen zagen rondlopen was het een fijn concert. Prachtige zaal, meer dan prima zichtlijnen waardoor alleen de mensen achter mij minder goed zicht hadden en het geluid was fantastisch. Elk piepje en dreuntje was hoorbaar.
Alleen, het rook niet, het zweette niet.

Bibliotheekplaza had dit jaar als titel "Busisness as unusual". De baas van TivoliVredenburg vertelde over zijn zalen. Misschien kwam het doordat wij, bezoekende bibliothecarissen elkaar altijd lang moeten begroeten en het daardoor wat te laat begon dat hij wel kon vertellen over dat de bezoekersaantallen flink meevielen maar niet inging op dat bericht over structurele tekorten van een een tijdje terug. Jammer, want van zijn misschien bestaande oplossingen hadden we wat kunnen leren.

Een mevrouw van de Wereld draait door werd geïnterviewd. Haar wijze les was, dacht ik, dat als je iets een leuk idee vond en je je "Boeit het?" had afgevraagd je het moest gaan doen. Paul Moers deed een vrolijk, wakker houdend verhaal met veel leuke filmpjes over het belang van het zijn van een sterk merk. Hij vond, naar aanleiding van een vraag uit de zaal niet dat we de naam Bibliotheek moesten gaan vervangen. Er zijn meer positieve dan negatieve gedachtes verbonden aan de die naam. Dat vond ik fijn om te horen, vooral omdat we nu misschien dat deeltje van de steeds terugkerende discussie ermee kunnen afsluiten. We houden de naam. Check.

De broodjes in de pauze waren lekker maar ik at er misschien te weinig omdat ik de dag ervoor nog spugend van een lentegriepje had doorgebracht. Weinig eten is niet goed voor m'n concentratievermogen.

Na de pauze luisterde ik naar Tjeerd Hendriks die een winkel in Rotterdam heeft waar alleen spullen uit Rotterdam worden verkocht. Enthousiaste man, aardige man, geen kapsones, geen verhullend taalgebruik. Plusje. Ik zat naast Jeanine (@tenaanval) Deckers en we besloten dat het wel eens tijd werd voor een heuse Twitterruzie. Jeanine noemde het een fittie, maar in Den Helder kennen we dat woord nog niet zo goed. Omdat we verder geen tijd hadden om te bepalen waar we het precies ernstig over oneens gingen zijn kwam het idee niet echt van de grond. Mocht u suggesties hebben, graag.

Daarna nog een verhaal over de, inderdaad erg fijne muziekcuratieontdekkingendiejenognietkentwebsite 22tracks. Daarna de Russische meneer met een verhaal dat ik soms niet begreep maar misschien daardoor ook wel weer erg mooi vond. Afsluiter was futuroloog Bullinga. Van hem mogen, of moeten de boeken weg, gaan we iets doen met robots en moeten we allemaal een mooi gebouw. Iemand die ik hoorde zei dat hij haar deed denken aan Peter Jan Renz die een beetje een off day had.

Het was een leuke dag, ook al was het niet zo heel erg druk. En het is natuurlijk een makkelijke stukjesschrijftechniek maar, ik miste net als tijdens het eerdere bezoek het zweet. Misschien zijn we wel heel erg een business geworden. Een heuse goed geklede bedrijfstak met de bijbehorende rituelen. Daar is misschien niets mis mee. Maar tijdens een volgende aflevering van Plaza zou ik erg opkikkeren van iemand die op het podium ging staan en zei "Pukkel toch allemaal op met je waardeproposities, businessplannen, externe consultants, uitgekristaliseerde merkverhalen en duur gebouwde megapaleizen. Weg met dat neo-liberale nabeppen over de markt. Bibliotheken zijn niet van de markt". Gewoon, iemand even lekker tegen de stroom in laten praten.

Na afloop kregen we een boek, altijd fijn, ook al zijn we er vaak niet uit of we nog van de boeken zijn. En omdat ik in een totaal verkeerde trein ging zitten, het zal de lentegriep geweest zijn, kan ik het al bijna voor een #boekperweek twitteren.

Zere stem

'Wat sta je nou ongeduldig te doen?'
'Ik doe niet ongeduldig.'
'Wel.'

'Sta niet te mokken.'
'Ik mok niet.'
'Je mokt wel. Ik zie het toch. Je mokt en je drentelt ongeduldig.'
'(...).'

'Het is vijf over zeven. De deur is net open. We zijn veel te vroeg, we zijn altijd veel te vroeg. Er is nog bijna niemand. En je mokt en drentelt.'
'De deur gaat om zeven uur open, je zou dus ook kunnen zeggen dat we vijf minuten te laat zijn.'
'Echt. Doe niet zo dwaas. We staan echt wel weer vooraan. Doe eens rustig, altijd hetzelfde dit. We zijn idioot te vroeg en dan staan we binnen weer anderhalf uur te hangen voor het begint.'
'Er is een voorprogramma.'
'Ja, pfff, hebben we ooit een voorprogramma gezien dat leuk was?'
'Voor Faithless een keer.'
'Dat was niet leuk, dat was raar. Die man zat zwaar onder de pillen en hij had een konijnenpak aan.'
'Het was best een mooi konijnenpak anders.'
'Zal ik konijnenpak voor je kopen, als je 53 wordt?'
'(...).'

'Iedereen is ook boven de 50 trouwens'
'Niet, daar staan een jongere, daar in dat groene t shirt.'
'Nou nou, poe, één maar liefst en trouwens, die moest mee, van z'n vader. Dat zie je toch, zo vrolijk kijkt die jongen niet.'
'Hoor eens, gaan we nu naar binnen? Want ik zie niemand van de mensen die we altijd tegen komen. De voorzitter van de fanclub, de ontzettend kleine Indische mevrouw, Daan. en zijn zus, de enorme Engelsman met het kale hoofd, de man met de te moderne bril. Ze zijn vast allemaal al binnen en ik heb ze al een jaar niet gezien en ik ben nieuwsgierig of ze er weer zijn.'

Boven de deur van Paradiso hing een printje.
Een Engelse meneer die zo te horen speciaal was overgekomen was verre van gelukkig.

Toen we, heel erg vroeg weer thuis waren vertelden we Poes dat Paul Weller een zere stem had. Poes gaapte wat. Hij vond het konijnenpak veel interessanter.

Een collectief van radicale bibliothecarissen

Kijk, ik vraag me ook wel eens iets af.
Of, en hoe onafhankelijk bibliotheken eigenlijk zijn. Of nog zijn.
Hoe dicht leunt een bibliotheek eigenlijk aan tegen de subsidieverstrekker? Of  is het omhelzen? Hoe zelfstandig zijn beleidskeuzes nog in een tijd waarin geld een steeds schaarser goed wordt? Waarom staan er toch zo vaak lekker lezende shiny happy people op folders en posters? En is dat ondanks alles waar we voor zijn?

En heeft het eigenlijk zin om je dat af te vragen?
Of heb ik gewoon last van een ochtendhumeur?

Edwin twitterde een linkje, en ook al gaf de website waar ik uitkwam niet onmiddellijk antwoorden, ik werd er toch vrolijker van. Of wakkerder.

Hoewel het artikel "A radical publishing collective: the Journal of Radical Librarianship" eigenlijk over een tijdschrift gaat begint het met de constatering dat er in de UK een ... Nee, ik ga het niet herschrijven, kopieren en plakken gaat ook.

"Broadly speaking, ‘radical librarianship’ could be said to be a focus on the ethical roots of librarianship. Some of these ethical considerations are articulated by authors like Froehlich1 and include respect for the individual and individual freedom, social responsibility, and organisational obligations. Central to radical librarianship’s ethics is presenting an alternative to the prevalent trend towards marketisation of libraries. Over the past few decades, libraries have shifted towards a market-oriented approach: one that emphasises marketised solutions to service provision (that is, solutions used in the private-sector free market environment)."

"LIS (Library and Information Science) ‘thought leaders’ and writers tell libraries to market themselves, to adopt the practices of successful retail chains. Social media pundits tell librarians to think about their ‘personal brand’ and to manage their online presence as if it were a social marketing campaign. An Independent Library Report for England published in December 2014 recommended to the UK Government that libraries “can only be saved if they become more like coffee shops with wi-fi, sofas and hot drinks”

"The move towards a market-oriented approach has been framed in LIS professional discourse as not just a progressive approach but as necessary to the survival of libraries. Following the trend in professional literature, librarians at management level have shaped their library’s practices to fit the neoliberal theory. The prevailing (and ‘progressive’) view implicitly “advocates a belief there is a market relationship between the service and the user, with barriers placed between the two, and reduces the relationship between libraries and users to a transactional one with the library supplying information – viewed as a commodity in a market setting.”6 Libraries have been encouraged to think of their objectivity as political neutrality and librarians have been discouraged from thinking about the political implications of their work."

Nog één.
 
"Radical librarianship is an alternative position. It acknowledges that libraries are and always have been inherently political7 rather than – as has been the accepted view – politically and ideologically neutral8. It argues that the ethical roots of librarianship are openness, free access to information, and a strong community spirit – principles we apply differently to the neoliberal appropriations of those terms – and that practice in librarianship should be true to these roots."

En omdat het best een afwijkende gedachte is deze zin nog een keer.

"It acknowledges that libraries are and always have been inherently political7 rather than – as has been the accepted view – politically and ideologically neutral"

Ik geef toe, het is een hoop taal en wie naar de website van het collectief gaat komt in nog meer redelijk humorloze taal (en een niet meer toegankelijke wiki) terecht. En de antwoorden op de vragen worden er misschien nog wat minder makkelijk door. En de UK is anders dan Nederland. En ja, na een tijdje zie ik de radicaal biologisch geplante en links geplukte quionakorrels al opdoemen.
Maar het schuurt wel. En schuren is een mooi werkwoord, vind ik dan.

Nostalgisch en volstrekt humorloos muziekje erbij.

Ondertussen, bij de FNV

Er hing een verslag van een bijeenkomst van de FNV op het prikbord. Zelf ben ik geen lid van de FNV. Wat weer niets met vakbonden of de FNV te maken heeft, meer met dat ik lid van geen enkele club ben. Ik zet het er maar even bij. Voor iemand wat invult.

Ik las het verslag, en vond er wat van.
En daarna vond ik er weer totaal iets anders van.

Misschien is verder iedereen lid van de FNV. Dan staat het hier voor niks. Maar, mocht dat niet zo zijn, dan is het misschien de moeite waard de gescande en van administratieve stukjes over toekomstige bijeenkomsten ontdane tekst te lezen.

Omdat het een beeld is, of geeft.
Een beeld dat bestaat, ook een realiteit is.

THEMABIJEENKOMST WERK EN PRIVE

Op 16 maart 2015 heeft er een bijeenkomst over de balans tussen werk en privé voor de leden werkzaam binnen de sector openbare bibliotheken plaatsgevonden.

Aanleiding van deze bijeenkomst zijn de signalen die we hebben ontvangen vanuit de leden. Het gaat hier met name om vraagstukken rondom relatie werktijden en privé. Hoe kan daarin een goede balans gevonden worden. De financiële druk op bibliotheken is groot en dan worden regels en uitgangspunten regelmatig maar veel te vaak uitgerekt. De sector kent in 50% van de organisatie geen OR of PVT meer en de druk komt dan te liggen bij individuele mensen. De cao wordt daardoor een beschermingslinie en tegelijkertijd dient deze beschermingslijn ook de modernisering inhoud te geven.

De belangrijkste knelpunten die tijdens de discussie naar voren zijn gekomen:

- lnvoering van flexpot, het gaat hier om aantal uren die flexibel ingevuld worden. Dit varieert van 5 uren tot 2O%. Een percentage van 20% is in strijd met de cao, 1,f 9 deel van het uur. Artikel 21.lid 2.
- Verruiming openingstijden met als gevolg steeds meer versnippering in de roosters.
- Er wordt volop bezuinigd op de bibliotheken. De bezuinigingen worden rechtstreeks afgeschoven op het personeel. Minder personeel maar de werkzaamheden blijven gelijk met als gevolg ontevreden klanten die dit uiten op de werknemers. Dit leidt tot spanning en frustratie op de werkvloer.
- Onderbezetting komt steeds vaker voor. Veel parttimers binnen deze sector aanwezig. De uren van de parttímers worden verspreid over een hele werkweek met gevolgen voor de privé situatie. Weinig uren maar veel dagen op het werk.
- Er worden steeds meer vrijwilligers ingezet om de bibliotheken draaiende te houden. Hoe enthousiast en goed ze ook zijn voor de verruiming, de kwaliteit en kennis van een professional hebben ze niet. Vragen van klanten worden niet of niet goed beantwoord, wat betekent ontevreden klanten en klachten bij de werknemer.
- (Te) weinig of geen aandacht en zorg voor oudere werknemers. Van (oudere) werknemers wordt nog steeds verwacht dat ze een aantal opeenvolgende uren kunnen werken zonder hierbij te kunnen zitten en geen pauze. Anno 2015 is er nog steeds sprake van een zitverbod binnen de sector Openbare Bibliotheken. (Rl&E Openbare bibliotheken 3.3.3).
Daarnaast zijn er vervelende roosters en lastige werkzaamheden waardoor de oudere werknemers het gevoel krijgen eruit gewerkt te worden.
- Vanuit de OR en vanuit individuen is er een angst om op te treden bij misstanden in een aantal bibliotheken.
- Opstelling directie zonder belang personeel in ogen te houden.
- Opstelling directie bij uitvoering plannen. Gaat niet over hun eigen positie.
- Vrijwilligers en frontoffice werknemers als centraal verdeel element.
- Geen afwisseling van werkzaamheden.
- Vrijwillig werken op officiële feestdagen zoals tweede kerstdag, tweede paasdag enz...

Tijdens de bijeenkomst is uitgebreid ingegaan op bovenstaande knelpunten met name als het gaat om de rol van de OR en die van de individu. Er is duidelijk sprake van een angstcultuur en verharde opstelling van directies binnen de sector openbare bibliotheken waardoor de inzet van zowel OR als individu weinig tot geen resultaten met zich meebrengt.

Op centraal niveau wordt er gesproken en gewerkt aan volwassen arbeidsverhoudingen binnen de sector openbare bibliotheken. De knelpunten wekken absoluut niet het idee dat er sprake is van volwassen arbeidsverhoudingen. Des te meer omdat er sprake was van werkgevers die geen vakbondsverlof wilden verlenen voor deze bijeenkomst. De signalen op de bijeenkomst zijn ernstig van aard en de vakbond zal dit dan ook overbrengen aan de gesprekspartners aan de onderhandelingstafel.

Muziekje van vroeger erbij.