Altijd dat lastige verleden.

Natuurlijk is het groot, 41 meter hoog, al die dingen zijn groot, enorm enzo. Van een afstand lijkt er niets aan de hand. Pas als je dichterbij komt valt op dat het er heel anders uitziet dan de anderen die je eerder zag.

Als je in Sofia vanaf het metrostation Serdika naar het Borisova park loopt kom je het, net als je wat dwaas van alle langs toeterende auto's wordt, aan de rechterkant van de weg tegen. Het monument voor het Sovjet leger. Beter is, je komt de ijzeren schotten tegen die om het monument staan. Een deel van het monument is weggehaald, de rest wacht nog op verwijdering. 

Het monument was een jarenlang stekende likdoorn in de voet van Sofia. Al jaren geleden besloot de gemeenteraad dat het monument dat de "bevrijding" van Bulgarije door het nobele en edelmoedige sovjetleger verwijderd moest worden. Van dat verwijderen kwam niets terecht toen iemand ontdekte dat het beeld onder de landelijke overheid viel. En de landelijke overheid is hier permanent met zichzelf in discussie dus van dat verwijderen kwam niets terecht. Het duurde tot 2023 voor een slimme ambtenaar in Sofia bedacht dat er af en toe een brokje van het monument viel en dat het beeld dus moest worden verwijderd omdat er anders mensen beschadigd zouden kunnen raken. Nu staan er eindeloos veel ijzeren schotten rond het monument. Niet bepaald mooi maar er is iets gedaan en dat is hier al heel wat. Een deel van het monument gaat naar het Museum voor Socialistische kunst. Een wat vreemd, contextloos museum waar je in de museumwinkel bekers met de afbeelding van Stalin kunt kopen.

(Ik was kort in Sofia omdat mijn paspoort verloopt en de ambassade de plek is om daar wat aan te doen. Sofia is vijf uur en nog wat met de trein. De eerste trein gaat om half elf in de ochtend dus moest ik een nacht daar blijven. Nadat ik tegen 5en een pasfoto had laten maken was er nog mooi ruim tijd om op zoek te gaan naar het weinig genoemde monument "broederlijke heuvel". Ja, ik weet het, erg nerdy maar je zult mij maar zijn)

Het monument "broederlijke heuvel" ligt aan het eind van het Borisova park. Mooi park, om de tien meter staat er een gebeeldhouwde schrijver of toneelspeler die ooit wereldberoemd was in Bulgarije. Je zou er een prima, best lastige speurtocht kunnen organiseren. 

De Broederlijke heuvel lijkt van een afstand op alle andere socialistische monumenten, groot, groter, grootst. In het midden een grote obeliskachtige pilaar met een strijdbaar kijkende meneer en mevrouw. Links gekweld kijkende strijdende partizanen en rechts gelukkig kijkende burgers die aantrekkelijke Sovjetmilitairen verwelkomen. 

Wat het monument anders maakt is dat er overal graffiti is aangebracht. Dat zag ik nergens eerder. Voor ik wat Bulgaars begreep had ik kunnen denken dat het hier om anti Sovjet kreten ging. Hoewel de hakenkruizen al iets duidelijk zouden moeten maken. Overal is geklad, veel "cska" (een grote voetbalclub uit Sofia", veel beelden zijn beklad met rode verf, stukken van beelden zijn afgehakt. En de kreet "Ik haat zigeuners" doet ook niet veel voor je humeur. 

Het monument werd in 1956 "geopend". Er liggen 17 mensen uit het communistische verzet in en rond Sofia begraven. En je kunt van alles vinden van beelden uit de socialistische periode van dit land. Dat ze lelijk zijn, overdreven patriottistisch, zwaar pathetisch, een spel spelen met de geschiedenis. Maar ik werd toch wat droef van al het geklad. Als het monument geen waarde meer heeft, of gezien wordt als achterhaald, misschien zelfs fout in een oorlog die nooit echt gevoerd is, haal het dan weg, net als dat monument voor het Sovjet leger. Breek het af. Maar dit opzettelijke negeren, dat doet pijn aan de ogen. 

(De dag daarna duurde het verlengen van mijn paspoort, en daarmee mijn tijd in de ambassade 13 minuten. 13! Misschien kan de Bulgaarse Staat er stage gaan lopen)