Communistisch water (fonteinen nr 1)

Ik heb nooit vliegtuigen gespot, of geprobeerd alle treinen in Nederland te zien. Maar ik heb wel bootlegs van alle optredens van Bob Dylan in Europa in 1996. En als ik een fijn boek lees wil ik daarna wel alle andere boeken van de schrijver of schrijfster lezen. Ik ben dus nog wel normaal maar ik heb een zekere aanleg voor een streven naar volledigheid.

Voor er in Palamartsa stromend water uit de kraan thuis kwam waren er fonteinen, bronnen, geef het een naam. Mensen haalden er hun water, dieren dronken er. Die fonteinen zijn er nog steeds, ook al komt uit nog maar een enkele nu nog water. Om mij ook onheldere redenen fascineren die fonteinen me. 

Buiten miezert het, iets bijzonders is er niet echt gebeurd. Dus is dit het eerste fonteinenblog. 

Op het dorpsplein (op het kaartje het blauwe dingetje) staat een fontein met tekst. Nog een beetje leesbaar op de foto is "в памет" dat betekent zoveel als "Ter herinnering aan" of "Gedenk". Nog nauwelijks leesbaar staat er "ingenieur Hristo Tonev" onder. Tonev was geboren in Palamartsa en studeerde in Berlijn. In de jaren 30 van de vorige eeuw was dat voor een inwoner uit een dorp erg bijzonder. Tonev werkte zich een slag in de rondte om te zorgen dat er een stabiele watervoorziening in het dorp van de grond kwam. Op het monument is een onooglijk klein fotootje geplakt, groter dan een pasfoto is het ding niet. Of Tonev een communist was is niet te achterhalen maar dat kon in 1968, toen de fontein werd aangelegd niemand wat schelen. Hup, een forse rode ster er op. Uit de fontein komt al jaren geen water meer.

Buiten het dorp (bij het groene dingetje), op weg naar Gagovo of de bossen bij Opaka ligt een fontein met een roestende rode ster erboven. Op het steen onder de roestige ster staat "20 г ткзс 1949 - 1969". Die г is een afkorting van години wat jaren betekent.ткзс is een afkorting van trudovo-kooperativno zemedelsko stopanstvo en betekent zoveel als collectieve boerderij, een weinig succesvolle sovjetuitvinding. Bulgaarse boeren maakten al vaak deel uit van een coöperatie maar deelname aan een TKZS werd na de communistische machtsovername van 1949 steeds vaker afgedwongen. De TKZS van Palamartsa werd in 1949 opgericht. Dat is vrij vlot en lijkt zonder dwang gebeurd te zijn. Uit de jubileumfontein komt al jaren geen water meer.

In Palamartsa is nog steeds een coöperatie, al is deelname nu natuurlijk vrijwillig. De coöperatie heeft een kantoortje op de bovenste verdieping van het gemeentehuis. In de gang hangt nog steeds een enorme lijst met foto's van alle deelnemers aan de TKZS. En een hamer en sikkel. 

Zo, twee fonteinen gedaan, er zijn er zeker nog negen en als ik goed om heen kijk waarschijnlijk nog wel meer.