Boze boeren blokkeren Bulgarije

(Deze foto komt van het internet, hier in Palamartsa merkten we nergens wat van en door ruggedoe konden we ook niet even sensatiezoekerig naar een protest rijden)

Het lijkt allemaal best overzichtelijk, begrijpelijk zelfs. Maar "lijkt" is, zoals vaker hier een belangrijk woord in die zin.

Deze week blokkeerden boze boeren in Bulgarije een veertigtal doorgaande wegen. Ze deden dit omdat de regering besloot het importverbod op graan, zonnebloemen, honing en nog meer dingen uit Oekraïne op te heffen. 

 Nee, niet afhaken nu, het is best interessant.

Na de Russische inval in Oekraïne en het verlies van hun zeehavens werd het voor Oekraïne onmogelijk om nog graan en andere goederen via de Zwarte zee te exporteren. Paniek alom. Hier vlogen mensen elkaar in supermarkten letterlijk in de haren omdat plots de prijs van  zonnebloemolie omhoog schoot. Maar die vechtpartijtjes vielen in het niet bij de paniek die ontstond door het op de wereldmarkt wegvallen van goedkoop Oekraïens graan. Er werd hongersnood in arme landen voorspeld. 

Om Oekraïens graan toch op de markt te krijgen verzon de EU zogenaamde solidatiteitswegen, routes door vooral in Oost Europa gelegen EU landen waarbij Oekraïense goederen vrij werden gesteld van importheffingen. Zo werd het betaalbaar om graan etc over land naar havens in andere landen te vervoeren. Vandaar konden de producten dan alsnog naar de eerder genoemde arme landen worden vervoerd.

Tot daar begreep ik het allemaal. Of, dat had ik allemaal al eens eerder gehoord. Mooie oplossing, hup solidariteit enzo.

Maar, tot waar ik het begreep greep ook het kapitalisme hard in. Graanhandelaren in Polen, Roemenië, Bulgarije zagen plots goedkoper Oekraïens graan op de markt verschijnen en kochten liever dat graan in plaats van het duurdere graan uit eigen land. Gevolg, graan uit Bulgarije bleef, volgens de graanproducenten onverkocht in de opslagsilo's liggen. Boeren boos. 

Om het graanhandelaren moeilijker te maken Oekraïens graan in plaats van lokaal graan in te kopen besloten Bulgarije, Slowakije, Polen, Roemenie en Hongarije tot een importverbod. Vervoeren door die landen mocht maar verkopen niet. De EU nam dit verbod over. 

Vorige week, half september, stopte de EU het importverbod. Bulgarije en Roemenië gingen ook overstag. Volgens de Bulgaarse regering omdat de staat enorm veel btw gelden misliep. Dat de twee landen beide heel erg graag tot de Schengen zone toe willen treden zal ongetwijfeld toeval zijn. Polen, Slowakije en Hongarije houden hun importverbod nog vol.

En daarom zijn de boeren in Bulgarije woedend. Boos op de Bulgaarse regering, boos op de EU. Goedkoop Oekraïens graan gaat waarschijnlijk opnieuw hun lokaal geproduceerde, duurdere graan moeilijker verkoopbaar maken. Vandaar de snelweg blokkades. En de boeren gaan Sofia ook nog platleggen. Zeggen ze. 

Nu was ik gedoe met boze boeren nog wel gewend uit Nederland. Maar hier gaat het toch wel anders. De premier van dit moment, Denkov vergeleek de organisatoren van de protesten met terroristen. En als ze zo boos op de EU waren dan moesten ze hun nieuwe, glimmende en enorme tractors ook maar inleveren want die waren volledig betaald door EU subsidies. En o ja, de Bulgaarse staat subsidieerde de boeren met een half miljard per jaar dus of het geschreeuw eens afgelopen kon zijn.

Maar daar tegenover staat dan weer de man die honing maakt (ja, ze maken hier veel honing en er komt ook heel veel honing uit Oekraïne) en die na maanden wachten op toegezegde compensatie een bedrag van 12 lev, iets van 7 euro kreeg uitgekeerd. 

En hoewel een flink deel van de publieke opinie de boeren lijkt te steunen komen er opvallend vaak snerende commentaren voorbij over de peperdure auto's van hoge functionarissen van verschillende landbouworganisaties. Bovenstaand plaatje komt uit een filmpje dat rondgaat en zegt zoiets als "En daar gaan de graanproducenten protesteren". 

Ook boeren zelf hebben kritiek op de verdiensten van de producenten. Gisteren verscheen er nog een bericht van een boer die wel aan de protesten meedeed maar waarin bijna openlijk stond dat hij alleen subsidies kon aanvragen als hij een deel van het bedrag doorschoof naar iemand uit een landbouworganisatie. 

Om het helemaal Bulgaars te maken wordt er ook met regelmaat gewezen op de meer dan goede banden tussen de om een importverbod roepende producenten en president Radev. En deze Radev is dan misschien niet openlijk pro Rusland maar hij is wel tegen vrijwel alle steun die Bulgarije aan Oekraïne geeft. 

En zo is er hier altijd wat. Wat al een ingewikkeld probleem is wordt hier vanzelf nog ingewikkelder door vriendjespolitiek en corruptie

O, en als je tot hier gekomen bent, het hele gedoe begon met de angst dat goedkoop Oekraïens graan de arme landen niet meer zou bereiken. De Correspondent zocht uit waar het graan dat door over de solidariteitswegen wordt vervoerd nu eigenlijk terecht komt. De grootste importeur blijkt China te zijn. En daarna komen vier Europese landen; Spanje, Turkije, Italië en Nederland.