I love you, stond er.

Hoe vaak ik hier ook bij het dorp loop, elke keer denk ik wel, "Wat is het hier toch mooi!". Maar ik ga dat niet hardop tegen het landschap zeggen. En ik ga het al helemaal niet in de sneeuw schrijven. Het landschap heeft niets met dat soort buitenissige uitingen.

Als je links van het dorp het tractorpad volgt kom je aan het eind bij een rij bomen en struiken. Daar ga je rechts en weer verder. Het had, na een werkelijk stortregenende eerste kerstdag toch wat gesneeuwd en hoewel het niet veel was vroor het nog en het liep daardoor krakend lekker. Bij de rij bomen en struiken leek het me plots erg fantastisch het besneeuwde graanveld over te steken en de heuvel te "beklimmen". In de herfst had ik er, via dierenpaadjes een paar keer mooi gelopen.

Maar in de sneeuw zie je natuurlijk geen dierenpaadjes meer. Maar toen ik daar achter kwam vond ik teruglopen ook weer zo flauw. Mopperend op mijn eigen gebrek aan praktische woudloperkennis  liep ik verder omhoog. Helemaal boven bleek het ook nog eens best te sneeuwen. Er lag ook veel meer sneeuw dan beneden. Daar kwam ik achter toen ik over een prikstruik struikelde. Onder de sneeuw bleek veel modder te liggen.

Nadat ik ook nog een tijdje de verkeerde kant op liep kwam ik op het pad dat terug naar het dorp ging. Er liep een stel voetstappen met me mee. Ze gingen alleen naar beneden, er naast liep een spoor van hondenpootjes. Heel raar want ik kom daar nooit iemand tegen. Er loopt soms een herder met een kudde schapen maar die staan nu op stal. En Dave laat er soms zijn honden uit maar nadat die bedreigd is door een jager laat hij zich daar niet meer zien. 

En na een tijdje stond het er opeens, geschreven in de sneeuw, "I love you". Misschien stond er nog iets onder, maar daar was ik dan doorheen gelopen. Ik heb een tijdje staan kijken. Maar er was alleen landschap, en dat zegt niks. En ik denk ook niet dat het voor het landschap bedoeld was, zo dwaas zijn de mensen hier nu ook weer net. Er was maar één stel voetstappen, de man (of een vrouw met heel erg grote voeten) had het dus niet doldweperig in de sneeuw geschreven zodat een meelopende helemaal rozig warm van de boodschap zou worden. En was de schrijver/ster Engels, Bulgaars of nog anderstaliger? I love you is zo wereldomvattend, iedereen kan het wel zeggen, of in de sneeuw schrijven. En, maar dat is lastig goed uit te leggen, ik werd er ook een beetje narrig van. Tot nu toe kwam daar niemand, op de herder en Dave na. Als Jan en nog meer mensen daar nu heen gaan en ook nog een beetje suffe zinnetjes in de sneeuw gaan zetten is het eind wel een beetje zoek. Straks gaan mensen nog routepaaltjes neerzetten. 

Ergens bij de rand van het dorp raakte ik de voetstappen kwijt. Misschien was dat maar beter ook. Om ze nu te volgen tot voor de deur van een huis was ook wat verregaand geweest. En licht maniakaal. Maar als het weer sneeuwt houd ik de grond in de gaten. 

Rondje bij het dorp (kort)

Sefi heeft 10 melkkoeien die in een oude stal staan. Er zijn nog zo'n 15 tot 20 andere koeien. Daar verkoopt hij er soms één van. Of er wordt er één geslacht. Maar dat negeer ik. Annet haalt er soms melk, rond half negen. Ik liep daarna een rondje dat, doordat we met de auto naar de boerderij reden geen echt rondje was. 

Wanneer je het dorp uitloopt kom je rechts langs de gebouwen van de coöperatie. Aan het hek hangt een spandoek dat vertelt dat de coöperatie 30 jaar bestaat. Maar dat jubileum was al twee jaar terug.

Iets verder neem je een weg naar rechts, een heuvel op. Links van de weg zit Kondio Fruit, een bedrijf dat fruitbomen kweekt. Je ziet er zelden iemand maar er staat wel altijd een hond vervaarlijk achter het hek te blaffen. Wanneer je de heuvel verder oploopt en terugkijkt staat de hond vaak op de weg. Hij blaft dan nog wat maar iemand echt aanvallen staat duidelijk niet in zijn taak en functieomschrijving.

Bovenop de heuvel staat een oud pompstation. Het pompte water uit de heuvel op. Het water stroomde door pijpen naar waar ooit veel fruitbomen stonden. Het pompstation werkt niet meer, het waterbassin staat al jaren droog en de fruitbomen zijn verwilderd. 

Een paar weken terug is een graafmachine begonnen met het verwijderen van struiken. Over een jaar groeit er graan, zonnebloemen of mais. Jammer, maar graan levert meer op dan verwilderde struiken.

De weg buigt naar links waar je verderop alweer een brede strook met struiken tegenkomt. Je kunt er langs lopen maar leuker is het om je ergens over een dierenpaadje door te struiken te wringen. Wanneer je wat worstelt kom je een breder pad tegen. Hier zie je soms, maar vandaag niet, ik zeg het maar vast, herten tegen. Of een vos. Misschien zitten er ook jakhalzen. Die hoor je in de schemering maar je ziet ze hoogst zelden. Wat weken terug zag ik er een groot hert met een enorm gewei. Ik had het hert al een hele tijd niet gezien dus het was fijn om hem weer eens tegen te komen.

Aan het eind van de struiken ga je links en steek je de asfaltweg naar Popovo over. Aan de overkant slenter je over een nog niet geploegd veld. 

Hier kun je naar beneden, terug naar het dorp lopen. Maar dan moet je door een vervelend stuk geploegd land met hoog onkruid.

Leuker is het om rechts de heuvel af te gaan. Ja, er staat langzaam groeiend graan maar het is niet anders. Het graan kan het wel hebben en dan moeten ze die struiken maar niet weghalen.

Het leukste stukje is over, of door een volledig verwilderd stukje dat je nog natuur zou kunnen noemen. Niemand kijkt er naar om, nog niet in ieder geval. Je dwaalt wat over dierenpaadjes. Soms kom je wat botten tegen van een hert of ree. 

Aan het eind is het nat, het water uit de heuvel komt hier omhoog. Langzaam loopt het naar een klein stroompje dat naar het dorp Gagovo dreutelt. Hier rijden soms wat tractoren, als ze ergens verder moeten ploegen. In de zomer is er hier, door al het onkruid met vaak veel stekels geen doorkomen aan.

Het pad gaat naar links, je moet even een stroomdraad weghalen die koeien tegenhoudt. En dan even een blik op wat je hier vrij vaak tegenkomt als je loopt, vuilnis. Het ligt overal. Een matras, oude beeldbuizen, bouwafval. Vaak is het een hoopje, een klein bergje, niet meer. Viezerikken zijn het.

Langs walnotenbomen loop je terug naar het dorp, rechts is een kleine Turks Bulgaarse begraafplaats en aan de rand van het dorp kom je voorbij een oude, verkruimelende schaapsscheerderij, als dat een woord is tenminste. Nog een stukje door het dorp en ... klaar. Als je doorloopt doe je het rondje in een uur, anderhalf uur. 

Maar dan loop je te hard, en zie je niks.

Het was 2 graden. En het werd 2 - 2.

De laatste keer dat we Ludogorets zagen spelen was maanden terug. Het was nog erg heet 's avonds, er kwam geen water uit de kraan en Ludogorets verloor na een onverwachte, ongewenste en vrij eindeloze verlenging met 7 - 2 van een ploeg uit een erg ver weg land. En Annet en ik liepen er beide een covid besmetting op. 

Het was nog aangenaam warm toen we hoorden dat AZ tegen Ludogorets moest spelen. En onnadenkend als we zijn vertelden we dit heugelijke feit aan burgemeester Gosho die onmiddellijk beloofde kaarten te regelen. Als het heel warm is kun je je moeilijk voorstellen dat het ooit weer koud zal worden. 

Maar gisteravond, toen AZ eindelijk in Razgrad kwam voetballen was het maar 2 graden. 

Naar het voetballen gaan kijken is nog een hele onderneming. We rijden meestal mee met Dimka (die uit Bulgarije komt en lang in ziekenhuizen Engeland werkte)(het is me wat met die arbeidsmigranten) en James. Maar voor we weg kunnen is er altijd enig heen en weer gebel met Gosho want er moest altijd nog iemand mee die dan moet worden opgepikt bij een duistere bushalte in een onaangename flatwijk in Popovo. In Razgrad moet er geparkeerd worden op een drassig veldje bij een bouwmarkt die een tijd geleden in de brand ging. En daarna lopen we door een flatwijk die werd neergezet in de hoogtijdagen van het reëel bestaande socialisme.

We hadden kaarten. Maar toen we op de plaatsen wilden gaan zitten die op het kaartje stonden maakte Gosho duidelijk dat dat niet de bedoeling was. We moesten met hem mee. Het groepje buitenlanders liep als eendjes achter hem aan naar plaatsen die beter waren, en vooral ook, veel duurder. Wat opgelaten zaten we te wachten tot iemand ons zou wegsturen. 

Vlak voor het aanvangsfluitsignaal stroomde de hele tribune plots vol met mensen die daar overduidelijk allemaal niet voor betaald hadden. Niemand zei er iets van. 

O ja, de wedstrijd. Die ging in het begin zoals we hier gewend zijn. De mannen van Ludogorets lijken altijd te denken dat ze nog aan het warmlopen zijn. Voor ik over mijn verbazing over de leeftijd van de spelers van AZ was, ze leken allemaal nog maar net uit of zelfs nog in de puberteit te zitten stond het al 2-0. Gosho maakte ondertussen aan wat Bulgaren die hij kende (Gosho kent denk ik heel Bulgarije) duidelijk dat Annet en ik uit Nederland kwamen. Maar niemand deed daar erg moeilijk over. Een enthousiaste meneer uit Gagovo (het dorp naast het onze) vertelde in keurig Duits dat hij jarenlang in Duitsland had gewerkt en dat hij nu hier een bedrijfje had (ja, het is me wat met die arbedsmigranten).

In de pauze gingen er al flink wat aanhangers van Ludogorets naar huis. Het was ook best fris. Koud eigenlijk. Het bleek nog maar 2 graden te zijn. Iedereen had een muts op. Ik heb geen muts. 

Na de pauze deed Ludogorets eerst waar ze goed in zijn. Her en der viel een speler met duidelijk opgebouwde theaterervaring op het veld neer. Daarna vergat AZ te voetballen. Annet veronderstelde dat ze in de pauze rakia hadden gedronken. Onder enorm enthousiasme maakte Ludogorets twee keurige doelpunten. AZ strompelde krachteloos naar het einde. Na afloop schudden we de hand van de meneer uit Gagovo die vond dat we allemaal gewonnen hadden. 

Gosho koos een andere route, met meer modderige stukjes om door de vrolijke flatwijk terug naar de auto te lopen. Ik struikelde maar twee keer. Twee was duidelijk het getal van de avond.

Ik denk niet dat ik ooit een echte liefhebber van voetbal zal worden. Het duurt te lang en het aanstelgehalte, "Die boze voetbalbuitenlander liep tegen me aan en nu heb ik zo'n zere knie" is me te hoog. Maar het was een leuke avond. Er waren enthousiaste Bulgaren en het was, denk ik, ook te koud om covid op te lopen. En ik ga een muts kopen.

Een andere Sinterklaas

Maar ze hoorden dus eigenlijk in de bak, rechts achterin. Er zat zand in, en er stonden een paar kaarsen. Filip, die jaren in Engeland werkte legde het uit. Kaarsen die je brandde voor levende mensen moesten in de kandelaars voorin. Kaarsen om overledenen te herdenken moesten in die bak achterin. Het was veel te laat om onze kaarsen van de kandelaar te halen en in de bak te zetten. Het moest maar zo.

Sint Nicolaas wordt hier in Bulgarije op 6 december herdacht, gevierd, zo'n woord. Het feest heet hier Nikulden (den is dag dus, de dag van Nikul). Anders dan in Nederland is het hier geen feest waarbij cadeautjes worden gegeven en met al dan niet goedbedoelde rijmwoorden wordt gestrooid. Sint Nicolaas is hier de beschermheilige van de zeevarenden en dan weer vooral van de vissers. Volgens de legende zou Sint Nicolaas ooit, tijdens een storm een gat in de boeg van een vissersboot hebben gedicht met een karper. 

De dienst in de kerk in het dorp zou om 10 uur beginnen. Omdat hier vrijwel nooit iets op tijd begint liepen we tegen half elf eens binnen. De kerk heeft het afgelopen jaar nieuwe dakpannen gekregen en er is nu ook een koperen dakgoot. In Nederland zou dat koper er zo weer afgestolen worden dus we houden het nieuws in de gaten.

Buiten de kerk werd er al druk gewerkt aan de reden waarom veel mensen op Nikulden de kerk bezoeken, het eten. Er werd vis gebakken, er lag mooi vormgegeven brood, er stond een schaal met iets dat je broodpap zou kunnen noemen, een schaal met een rijstgerecht. 

In de kerk ging het zoals we dat nu gewend zijn. Sommige mensen luisterden, anderen liepen wat heen en weer en kletsten met bekenden. De priester, waarvan ik niet weet hoe hij heet maar hij heeft een mooi brommende Harley Davidson zegende drie karpers die in een ovenschaal lagen. 

Buiten zegende de priester een grote pan met water. Daar deed hij vrij lang over. Veel aanwezigen schonken er geen aandacht aan. Dat veranderde toen de priester een bosje bloemen in de pan deed en alle aanwezigen rijkelijk met water begon te besprenkelen. Ik zag het water in straaltjes van het hoofd van burgemeester Gosho lopen. Alle etenswaren werden natuurlijk ook gezegend en toen iemand opmerkte dat de aanwezige zangers van de club voor gepensioneerden nog niet waren natgespat werd dat overdadig goedgemaakt. 

Burgemeester Gosho verzekerde ons dat hij morgen kaartjes voor de wedstrijd Ludogorets AZ zou gaan kopen. De buren waren er. Iwan, die er altijd uitziet alsof dit zijn laatste dag is. Er waren een paar kliekerige Engelsen. Tante Annie was er, de Ajax-fan ook. Baba Kapka die 84 is en altijd vrolijk breed lacht vertelde allerlei dingen aan Annet die daar een paar dingen van begreep. 

Na een tijdje vormde zich een Bulgaarse rij bij de tafels vol eten. Een Bulgaarse rij is een propje mensen waarvan het onduidelijk is wie er eerst is. Maar omdat iedereen daarna ongegeneerd voor probeert te dingen maakt het ook niet uit wie eerst was. Er ging van allerlei eten in zakjes en nadat burgemeester Gosho zich ervan had verzekerd dat we wel een plastic bekertje wijn in de hand hadden liepen we terug naar huis. 

Sinterklaas was hier een erg gezellige ochtend. En Gijs, die anders alleen zijn eigen brokjes wil eten vond de vis geweldig.