De Fun Lovin' Criminals speelden op de achtste verdieping

De lift, waar we met een man of zes in stonden ging ook na herhaaldelijk op knopjes drukken niet verder dan verdieping 7. En alle deuren van de hal waar we in terecht kwamen na het uitstappen zaten op slot. Achter een scherm bleek iemand te zitten die wist dat je met een andere lift een verdieping hoger kwam en dan was het nog een stukje lopen en dan was je er. Waarschijnlijk.

De Fun Lovin' Criminals waren het laatste bandje dat we in Nederland zagen voor Covid alles op slot gooide. Toen ik las dat ze in Sofia zouden spelen leek dat een mooie manier om die stad eindelijk eens echt te zien, en om een cirkel eens fijn rond te maken. Laatste bandje daar, eerste bandje hier. En het zou een mooie test zijn. Zouden de vier poezen een paar dagen in het asiel overleven?  En zou het asiel onze vier poezen overleven? 

De Fun Lovin' Criminals speelden in het NDK. Dat staat voor Nationaal Paleis voor de Cultuur. En paleis is denk ik wel het goede woord, het NDK is enorm. En dan bedoel ik ook echt enorm. Het werd neergezet in 1981 en is dus, je kunt het niet vaak genoeg zeggen, enorm. Toen we aan kwamen lopen liep net de supergrote zaal leeg waar de halve bevolking van Sofia naar de opgeleukte Ierse folkdanserige "Lord of the dance" had gekeken. Iets later zou de andere helft van de bevolking naar de tweede voorstelling gaan kijken. Maar, wij moesten naar de achtste verdieping. De achtste. Het leek wel TivoliVredenburg maar dan in het kwadraat. 

Het dichtstbijzijnde dierenpension hier is in Razgrad. Die stad ligt op bijna een uur rijden. Ik weet niet of je wel eens met vier poezen in kooitjes een uur in een auto hebt gezeten maar, als dat niet zo is zou ik zeggen, wij hebben het nu gedaan en nee, het is zenuwslopend waardeloos. 

Nadat we met weer een andere lift op de achtste verdieping waren gekomen en we een minuut of vijf door volmaakt verlaten gangetjes dwaalden bereikten we de zaal. Die was best leuk groot. En er lag vloerbedekking op de grond. Vloerbedekking! Er was een voorprogramma, een Bulgaarse band waarvan ik ook nu nog steeds de naam niet uit kan spreken. Maar de rest van het publiek kende alle liedjes uit het hoofd. Zelden, misschien wel nooit zag ik een voorprogramma waarbij de band en de bezoekers zo'n plezier hadden. 

Annet en ik hadden de dag voor het optreden zo'n beetje vanaf 8 uur in de ochtend door Sofia gesjouwd. Museum hier, jazzwinkel daar (dat staat er wat nonchalant maar het was wel de eerste platenwinkel die ik in twee jaar in Bulgarije zag!) en dan nog een socialistisch beeldenpark. Toen de Fun Lovin' Criminals om half tien eindelijk opkwamen wilden wij best wel even gaan zitten. Maar, en zo hoort het natuurlijk ook, er waren geen stoelen.

Het waren er een stuk of zes. Bulgaarse mannen kunnen vrij enorm zijn, bijna net zo enorm als het NDK. En deze zes waren vreselijk enorm. Ze kenden elkaar niet maar dat drukte de pret die ze al rondspringend hadden niet. En ook de omstanders vonden het allemaal prima. Iedereen vond eigenlijk alles helemaal fantastisch. En dat was mooi om te zien en mee te maken. Zelf vond ik het een leuk optreden dat eigenlijk ging zoals een tijd terug in Amsterdam. Een fijn begin, na een tijdje kakte het wat in en tegen het eind was het weer heel erg leuk. Het cirkeltje is rond. 

Na weer een erg lange treinreis terug naar waar wij wonen (5 uur, je bent vlugger met het vliegtuig vanuit Nederland in Sofia dan wij met de trein) haalden we de poezen op. Die zaten allemaal bang weggedoken in hun hokjes in het pension. Iedereen miauwde in de auto terug de hele tijd, en hard, harder eigenlijk En toen we thuis waren moesten de bakjes waar ze in zaten allemaal worden schoongespoten met de tuinslang. Daarna moesten ze zich allemaal schoonpoetsen en vooral erg veel eten. Dat hadden ze dus denk ik niet gedaan de afgelopen twee dagen.

Sofia is een leuke stad, de dingen die we zagen waren mooi, het optreden was fijn. Maar de pensiontest is geheel mislukt. Als we dus ooit weer eens met z'n tweeën naar ver weg gelegen stad, of Nederland willen zullen we iets anders moeten verzinnen. 

"Stick 'em up punk it's the fun lovin' criminal"

De Museumnacht van Popovo

We zaten op een afbrokkelend trapje te wachten tot we naar binnen mochten. Ondertussen keken we naar de andere mensen die nog niet naar binnen mochten. Acht uur is tenslotte ook in Bulgarije gewoon acht uur. De priester van de orthodoxe kerk, want die was er net als altijd natuurlijk ook weer bij riep luid telefonerend rond. Ik verstond iets als "Ik wacht nu al vijf jaar", hij zei het een paar maal, en vrij fel. Anders dan hij had ik fantastisch humeur. "Goddank, gewone mensen". Ik zei het voor de zekerheid nog een keer. En toen kwam er beweging in de rij wachtenden.

Het eerste deel van de Museumnacht in Popovo hebben we door verwachte taalproblemen aan ons voorbij laten gaan. Een professor Sachev presenteerde zijn boek met de titel "Bulgaren zijn de basis van de menselijke beschaving". De titel deed, hopelijk al weet je dat hier nooit zeker zoveel ironie vermoedden dat we het waarschijnlijk niet hadden kunnen volgen.

Het tweede onderdeel, een tentoonstelling van het werk van de kunstenaar Dimitar Kazakov Neron zou plaatsvinden in een galerie waarvan we wel wisten dat die bestond maar we nog nooit een teken van leven hadden kunnen bespeuren. Een beetje met een "We zullen wel weer de enigen zijn" gevoel sjokten we naar de galerie. Waar het zelfs voor de deur al een levendige bedoeling was. Met moeite kwamen Annet en ik de trap op en bij de schilderijen was het ronduit druk.

Het woord "tentoonstelling" vond ik voor de zes schilderijen die er waren nogal al hoog gegrepen maar er werd driftig en geconcentreerd door de bezoekers gekeken. Echt heel erg mooi kon ik ze niet vinden. Ik zag ze al een beetje, nog verder bruinig wordend hangen in een vergrauwende vergaderzaal van een langzaam vervallend gemeentehuis. Ik merkte wel, tot mijn verbazing dat ik de drie doeken met voorstellingen van een groep vrouwen die op het land werkten met iets van een instemmende herkenning bekeek. We wonen hier alweer bijna twee jaar. Over nog twee jaar vind ik dit soort schilderijen misschien gewoon mooi.  

Na de galerie was het Historisch Museum aan de beurt. De directeur, Annet herkende hem van Facebook waar hij soms lange en ingewikkelde verhalen over archeologische vondsten publiceert, hield staand op de trap een uitweidend praatje. De hal stond vol mensen met hun jonge kinderen die allemaal roezemoesten maar ik ving iets op over nieuwe tentoonstellingsonderdelen. Nadat we voor hem geklapt hadden stoven de kinderen naar iemand die vellen voor een speurtocht had. Het museum, waar we ooit als enige bezoekers rondliepen vulde zich met mensen en herrie. 

Een ding dat we niet eerder zagen was een fiets waarmee je, al trappend een film op over Popovo een beeldscherm kon af laten spelen. Een volwassen mevrouw nam als eerste plaats op de fiets en vernietigde het hele idee door niet te gaan fietsen. En de film deed het toch! Maar mijn goede humeur werd er niet door bedorven. Het was overal gezellig druk. De directeur schonk glazen vol met cola en herschikte terloops meteen even de klaarliggende koekjes. Ze lagen meteen beter. Er was een nieuwe, heel oude telefooncentrale waar je naar zinnetjes uit de geschiedenis van Popovo kon luisteren maar daarvoor moeten we nog eens terug. Als de kinderen die er mee bezig waren hem tenminste heel lieten. Annet en ik liepen nog wat rond, we stapten vaak opzij voor nog meer kinderen en gingen daarna vrolijk naar huis. Het was toen zo'n beetje half negen.

Palamartsa is een leuk dorp, of een mooi dorp. Zoiets. Maar de gemiddelde leeftijd ligt, denk ik, zo rond de 68. Veel geld is er niet, misschien glimmen sommige auto's maar vaak zien de mensen er zelf nogal dof uit. In Popovo komen we vaak 's ochtends, ook daar zien we dan vaak alleen oudere mensen. En er is niets tegen ouderen, zelf ben ik ook al zestig. Maar soms lijkt het alsof iedereen hier oud is. 

Ooit, in een ander leven bezochten Annet en ik een museumnacht in Rotterdam. Tot diep in de nacht liepen we achter hordes mensen door de stad. Zo extreem druk was de museumnacht in Popovo niet. Maar, het was wel Bulgaars druk (maw we waren niet de enige bezoekers), en er waren heel veel kinderen, die net als vroeger in de bibliotheek veel geluid maakten. En hun ouders zagen er vaak modern uit. Na bijna twee jaar diep platteland zijn dat allemaal dingen waar ik erg vrolijk van werd. De volgende museumnacht gaan we weer, al was het maar om te kijken of ons Bulgaars dan goed genoeg is om mee te doen aan de speurtocht.

Het zijn er nu vijf (poezenupdate)

Nu hadden Annet en ik hier vier poezen. Dat waren er echt wel genoeg. En er zou er dus ook geen meer bij komen. Maar dat is dus niet helemaal gelukt. 

Sinds we Lies (moeder van Wim) begin maart hebben laten steriliseren is ze niet meer langer dan een paar uur van het grondgebied van de poezenvrijstaat "Wie is hier de baas? Wij zijn hier de baas!" geweest. Binnenslapen doet ze niet, ze raakt al zwaar nerveus als ze per ongeluk binnen is en de deur gaat dicht, maar ze heeft al wel een eigen stoeltje in wat wij de carport noemen. Ze slaapt daar fijn overdekt. Ze kan nog niet echt geloven dat ze altijd eten krijgt dus schrokt ze zich vol bij elke gelegenheid. Maar dat is logisch, ze heeft haar hele leven uit vuilnisbakken moeten eten. Het eten zal vanzelf wel minder gaan worden. Dat hopen we tenminste want anders wordt ze moddervet. Ze wil absoluut niet geaaid worden maar ze holt niet meer drie huizen verder als we alleen al naar haar kijken. De buurtkaters kunnen nog niet geloven dat ze gesteriliseerd is en komen nog regelmatig langs. Maar het blijft dan bij wat onbeholpen kijken en klagerig miauwen, van de mannen natuurlijk, zo hoort dat.  

Annet weet zeker dat ze ooit ergens las dat poezen elkaar liever uit de weg gaan en op die manier onderlinge conflicten vermijden. Wim (kind van Lies) heeft overduidelijk dat boek niet gelezen. Wim snuffelt aan staarten van vreemde grote katers, slaat ze en scheldt hen waarschijnlijk ook uit. Als Wim een mens was zou hij waarschijnlijk Ritalin of iets sterkers krijgen. Wim holt, draaft en stuitert. Niets gaat rustig. Hij klimt niet in een boom, hij trekt zichzelf omhoog om daarna het dunste, nee een nog dunner takje op te zoeken. Daar blijft hij dan een uurtje of zo liggen. 

Ollie (kind van Lenie), ach waren ze allemaal maar zoals Ollie is hier een veel uitgesproken zin. Ollie is de perfecte poes. Hij valt niemand lastig, hij dringt zich niet op, hij houdt van iedereen. Een kopje hier, een kopje daar, wat eten en daar gaat hij weer. Ollie is de enige die vrijwel altijd 's nachts buiten slaapt. We hebben tijdenlang gedacht dat hij dan reuze spannende dingen deed maar sinds de tuin van de overleden buurvrouw zo vreselijk is overwoekerd dat het gras meer dan mens hoog staat en Ollie dus niets meer aan kan zien komen blijft hij vaak op het terrein van de vrijstaat. En daar blijkt hij gewoon te slapen. Net zo goed als hij slaapt als hij wel binnen is. Al met al, Ollie is gewoon een slaperige poes. Waren ze allemaal maar zo.

Lenie (moeder van Ollie, zus van Gijs) leeft weer helemaal op nu de deeltijdbuurman uit Popovo er weer wat vaker is. Wanneer ze zijn auto aan hoort komen schiet ze over de schutting en dat was Lenie. Lenie is in de loop van de tijd wat vriendelijker geworden voor de rest van de poezen. Ze loopt niet de hele dag meer te blazen en te grommen, ze lijkt soms zelfs met de anderen te spelen. Sinds Gijs peperdure dieetbrokjes krijgt voor zijn blaasproblemen weet ze zeker dat zij wordt achter gesteld en wil ze die brokjes ook. Maar als we daar aan gaan beginnen moeten we drie jaar eerder terug dan gedacht. Na wekenlange strijd om de brokjes krijgt Lenie nu de brokjes die ze altijd al kreeg uit een klein, afsluitbaar doosje dat we elke keer met enige omhaal uit de kast pakken. Poezen zijn minder slim dan ze zelf vaak denken.

En natuurlijk is er nog Gijs (broer van Lenie). Over Gijs zou je ook een dagelijks blog kunnen schrijven. Iets als "Gijs stapt wel degelijk in zeven sloten en ook nog tegelijk". Gijs is de enige poes die wel eens doet als je hem wat vraagt. Zo komt hij redelijk vaak als je hem roept. Het kan even duren, er is vaak een interessante graspol of een heel klein insectje dat nog even moet worden bekeken maar, hij komt. Tenminste, dat was zo tot het langer licht bleef en de temperaturen iets hoger werden. Als hij naar binnen moet (Gijs buiten laten 's nachts is met zijn wonderlijke hersenen en beperkte motoriek niet verstandig) blijft hij nu vaak gewoon zitten. Het liefst ze ver mogelijk weg de tuin in. Vrolijk pratend (maar innerlijk scheldend) loop ik dan naar hem toe, waarna hij wegholt (herhaal dit 4 tot 5 keer). Wanneer ik hem dan genaderd ben aai ik hem vriendelijk om hem meteen op te beuren. Omdat hij best scherpe nagels en nog scherpere tanden heeft moet ik hem enigszins belachelijk vasthouden. Hij draait dan zijn hoofd mijn kant op en ik weet zeker dat hij dan "Maar ik mag toch nog wel een paar minuutjes langer buiten blijven?" zegt.

Armoede went nooit

April was voornamelijk nat en twee graden kouder dan gemiddeld. Veel gebeurde er niet. Nou ja, de accu van de auto bleek kapot. Al was dat later toch weer niet zo maar dat verhaal is te ingewikkeld om na te vertellen. Blogjes schrijven als er weinig gebeurd is lastig. Naast de regen en grauwigheid van april is leven in Bulgarije ook gewoon, ok gewoner aan het worden. Leegstaande dorpen, tankgrachten in de weg, ze zijn niet minder lastig maar ik beleef ze minder als "bonken met je hoofd tegen de muur onder het uitroepen van hoe is het toch in vredesnaam mogelijk in 2023 in Europa". 

Alles went. Behalve armoede dan.

Een internetkrant laat weten dat in 2022 22,9% van de Bulgaren onder de armoedegrens leefde. En die armoedegrens is hier het bedrag van 525,92 Leva. Dat is natuurlijk een abstract bedrag, 525,92 Leva. Maar omgerekend ligt de armoedegrens hier bij €269,02. Bijna een kwart van de Bulgaren moet dus rondkomen van een maandbedrag lager dan €270,-. 

Toen wij hier een jaar of acht geleden voor het eerst kwamen leek de prijs van producten hier vaak de helft van de prijs in Nederland. Maar we zijn acht jaar verder en de inflatie ligt rond de 15% dus, hoe is dat nu? Kun je rondkomen van €270,-?

Een aantal dingen zijn hier een stuk minder prijzig. Belastingen zijn een relatief lachertje. Een huis in een dorp wordt wel steeds wat duurder maar voor relatief luttel bedrag heb je iets waar je in Nederland niet eens van zou durven dromen, of misschien zelfs niet zou mogen kijken. De ziektekostenverzekering ligt rond de €180,- per jaar (per jaar staat daar dus). Een liter benzine kost nu €1,32 (en dat is voor hier een erg hoge prijs). Energie is lastig te vergelijken omdat iedereen, in ieder geval in de dorpen hout stookt (dat wordt nog wat met de klimaatdoelstellingen).

Om toch iets te vergelijken schreef ik een rijtje dagelijkse boodschappen op. Die zijn te vergelijken, ook al vindt bijvoorbeeld de AH het niet goed dat ik vanuit Bulgarije inlog op hun website. 

Prijzen zijn ongerekend naar euro's. Producten zijn vaak bij benadering hetzelfde. En het hadden natuurlijk ook andere producten kunnen zijn. Het gaat om het idee he, ik zit hier niet te wetenschappen.

Dat is niet echt duidelijk, ik zie het ook, het excel dingetje kopieerde belabberd naar het blog. Maar meer geduld dan in Nederland heb ik niet. Niet alles wordt anders. En om nu eindeloos te schaven aan een staatje terwijl het buiten eindelijk 20 graden is. 

Sommige dingen zijn hier goedkoper, vlees valt op. Maar veel dingen ontlopen elkaar niet meer zo heel erg. En daar gaat het natuurlijk om. 

Want 22,9% van de bevolking moet hier rondkomen van een bedrag per maand van minder dan €270,-. Dingen als belastingen zijn hier dan misschien lager, het dagelijks leven is misschien niet net zo duur maar toch echt niet goedkoop meer.

Ik heb even gedacht dat we dat rondkomen zouden gaan proberen, gewoon om te zien of dat kan. Maar toen ik vluchtig in mijn hoofd uitrekende wat de brokjes voor de poezen per maand kostten heb ik dat idee maar meteen terzijde geschoven. 

In Nederland ligt de armoedegrens voor een alleenstaande op €1508,-. In 2023 leven 830.000 mensen in armoede. Op het niet altijd duidelijke internet komen voor Nederland percentages tussen de 4,7% en 7,1% van de bevolking voorbij.