De grafheuvels van Svesthari #uitje

Omdat je niet de hele dag jam kunt maken, bos kunt maaien of Gijs op moet voeden reden we naar Svesthari. Een uitje. Svesthari ligt anderhalf uur rijden ten noorden van Palamartsa.

Wie door Bulgarije reist, met de auto en over vooral B of C wegen kan het niet ontgaan. De Thraciërs zijn nog overal. Of beter, de sporen van hun sterven zijn nog overal. Door het hele land liggen zo'n 3500 grafheuvels. Bultjes in het landschap, bulten soms. De meesten zijn nog nooit onderzocht, 3500 is ook best veel.

De grafheuvel bij Svesthari, of beter Heuvel nr 7 werd pas in 1982 ontdekt. De inhoud, als je dat zo mag zeggen was nog redelijk onaangetast. Net als in Egypte waren kostbaarheden en dergelijke al wel ontvreemd maar het graf, de versieringen waren nog intact. Het graf staat sinds die tijd op de werelderfgoedlijst van de Unesco.

Tot onze eigen verbazing reden we rij moeiteloos naar de grafheuvel. Meestal ontbreekt hier enige vorm van bewegwijzering. Ja, er is vaak een wat roestend bruin bord maar dat staat dan op 5 km van het einddoel en daarna zoek je het maar uit.

Het bezoekerscentrum was leeg, op drie slaperige gidsen na. En een mevrouw die kaartjes verkocht. Nog steeds met één been in Nederland denkend vond ik het een verademing. Er hingen wat posters, je kon wat boeken kopen en dat was het. Er stond een koffieautomaat maar verder was er geen spoor van commerciële activiteiten te bekennen.

Onze gids haalde de sleutels van de heuvels die we wilden zien en gaf wat informatie over de graven. Ik dwaal dan eigenlijk mentaal altijd af maar bij het binnen gaan van de heuvel werd ik meteen weer wakker. 

Wat een plek! Na het om je schoenen dan van wat plastic zakjes (om de vloer te beschermen) gaat er een deur open en zie je in de koepelvorm van de grafheuvel de blootgelegde tempel. Die is niet bijster groot (denk: De Taffeh tempel in het Leids museum van oudheden) maar wel heel mooi. Omdat je om de uitgegraven tempel heen kunt lopen krijg je een mooi en duidelijk beeld van het ding, details kun je goed bekijken. Er zijn na al die eeuwen nog steeds kleuren zichtbaar. Ik vond het prachtig.

Helaas mocht je geen foto's maken. Daar wordt vaak een beetje "het is ter bescherming van het object" over gedaan maar het is natuurlijk eigenlijk om er voor te zorgen dat je later een boekje met foto's koopt. Dus maakte ik vluchtig wel foto's en kocht later twee boekjes. Iedereen tevreden.

Waarom iets mooi is, of je raakt is moeilijk te beschrijven met woorden. Het heeft met het gevoel van het moment, op dat moment daar te maken. Maar geloof me, het graf van Svesthari is een magisch mooie plek. Ik vond het een hoog Piramidegevoel hebben. Er zijn nog twee heuvels waar je in kunt, rommeliger, stukken minder indrukwekkend maar ook leuk. Na de heuvels loop je een rondje, je zwaait naar de gids die weer landerig zit te wezen en je gaat vrolijk weer naar huis.

Mocht je naar Bulgarije komen (dat doe je niet, maar toch), het is het slimst om Svesthari zo vroeg mogelijk in de ochtend te bezoeken. Rond elf, twaalf uur loop je de kans op een bus vol toeristen. En dan kun je maar heel kort in zo'n graf. Slim genoeg zitten er meters in die de luchtvochtigheid meten. Bij (te) veel mensen klinkt er na korte tijd een zoemer en dient iedereen de heuvel te verlaten.