Steeds leger

Aan het eind van het dijkje bij de watervoorraad van het dorp is een brede, diepe greppel gegraven. De greppel moet ervoor zorgen dat er niet meer met zwaar landbouwmateriaal over het dijkje wordt gereden. Door het dijkje loopt een pijpleiding, die spuit al een week lang water stijl omhoog. Er wordt aan gewerkt, al is het niet duidelijk door wie, of wanneer.

Na de greppel loop je de flauwe heuvels tussen Palamartsa en Gagovo in, of op. Eenmaal boven loop je van eenzame boom naar een verder gelegen allenig staande boom. Tot voor een week of twee terug kwam je niet ver. Overal stond nog mais, en dode zonnebloemen. Maar nu is dat, op een enkel klein veldje na allemaal weg. Het koolzaad, de zonnebloemen, het graan en nu ook de mais is allemaal geoogst. Het landschap krijgt steeds meer tinten bruin. De velden staan nog vol met stakerige achterblijfels, als een tekening van Jan Schoonhoven. Toen ik van Gagovo, waar ik nu heen kon lopen terugliep naar Palamartsa, voor het eerst mezelf niet vastlopend in wildgroeiende struiken, reed er hortend en stotend een maaidorser tegen een heuvel op. Toen het te stijl werd ging hij zigzaggend verder, langzaam, op zoek naar een veldje mais. 

Het weer is aan het omslaan. Het wordt kouder, natter. De velden worden steeds leger. 

De buurman uit Popovo, de dichtstbijzijnde stad, is zijn tuin aan het klaarmaken voor de winter. Zijn vrouw, die schuifelend loopt door een fout tijdens een operatie is een al week of twee naar hun echte huis in de stad. Hij haalt de laatste tomaten binnen, doet uiterst methodisch klusjes, ruimt spullen op. We zien hem denk ik in het voorjaar weer terug. 

Zijn tuin wordt steeds leger.

In Popovo parkeerden we toevallig recht voor een grote, nog verder in te richten kantoorruimte. De vloeren glommen al. Maar er waren nog geen bureaus, of moderne maar ongemakkelijke zitjes. Op de ruit stond in grote letters "Aldora uitzendgroep". Het duurde even voor het tot me doordrong dat ik Nederlands las. Aldora haalt mensen uit, vooral Oost Europa om in bijvoorbeeld de glastuinbouw in Nederland te gaan werken. 

Het wordt steeds leger.