Maar vaker valt het tegen (politieke instapcursus, laatste deel)

Vorig weekend werd er hier gestemd (voor de EU en het nationale parlement. Om de EU verkiezingen maakte men zich, anders dan in Nederland totaal niet druk. Waar het in Nederland leek op een veredelde wedstrijd in zelffopperij van de "goede" partijen die eventjes een ietsje groter bleken dan de "slechte" partijen en waaruit de "goeden" totaal onvolwassen alweer bijna het begin van het einde van een eerder aangekondigd moreel en sociaal einde zagen had men hier iets van, "Nou ja, als we er toch zijn zetten we nog wel een kruisje". Annet en ik stemden voor de EU. Dat gegeven bracht het stembureau weer even in verwarring. "Ze staan niet op de lijst?". "Wie zijn dat?" en meer van dat. Nadat dat was opgelost bleek dat Palamartsa helaas net te klein was voor een stemcomputer. Over de verwikkelingen van stemmen met een computer kan ik rustig twee blogjes vullen maar helaas, het kan ook te gek. Maar jammer dat het op papier moest was het wel. Het leek me fantastisch om met een speciaal pasje de computer aan te zwengelen, je stem in te tikken en dan te wachten op een papieren bewijsje. Dat papiertje doe je dan in de stembus en dat wordt later dan met de hand geteld. Die hele computer is volmaakt Potemkin computer!) en de nationale verkiezingsuitslag, die viel niet mee.

Een belachelijke 34,9 procent van de kiesgerechtigden kwam maar stemmen. Sinds de socialistische heilstaat zichzelf ophief in 1989 is het percentage nog niet zo laag geweest. En van die stemmers slofte 5 tot 6 procent ook nog door de hitte (de hittegolf begon hier vroeg dit jaar) naar het stembureau om daar het hokje bij "Ik stem op geen van partijen" aan te kruisen.

De grote winnaar was meneer Borisov (die van vorige week). Zijn GERB partij kreeg weliswaar 313.000 of 50% stemmen minder dan een jaar terug maar door het lage aantal stemmers bleef de GERD ruim de grootste.

De tweede partij werd die van meneer Peevski (zie vorige week), Dat was ongekend. De DPS was altijd de derde of vierde partij. Ze kregen zelfs meer stemmen dan de vorige keer. 

De grote verliezer was de PP-DB (een afkorting van "Wij gaan door met de verandering") van Kiril Petkov. De PP-DB bestaat nog maar een paar jaar maar leek even de club die de corrupte zooi die Bulgarije is zou gaan veranderen. Jonge, ambitieuze en moderne mensen. Erg pro het westen, maar vooral erg tegen de oude jongens "Ach schrijf jij even een nepfactuur voor me" mentaliteit die hier soms heerst. Het momentum van Petkov is voorbij. Het duurde allemaal te lang. Annet en ik stemden op de partij voor Europa. Maar daarmee zette ik de gewoonte om op verliezende partijen te stemmen dus gewoon voort.

Meneer Borisov gaat nu een regering proberen te vormen. Hij komt daarvoor bij meneer Peevski uit. En er zal een derde partij bij moeten.

Nog een winnaar, Slavi Trifonov. Oud talkshow presentator. Hij zingt en speelt tamboerijn en viola in de band Ku-Ku (hier een liedje, je moet er van houden zal ik maar zeggen). Zijn ITN ("Er is zo'n volk", een titel van een liedje van hem) is populistisch en conservatief. Trifonov zat een jaar of twee terug ook in een regering en stapte toen plots op om de kwestie Macedonië (Macedonië uitleggen is onmogelijk, echt, geloof me, je wilt het niet weten en wij kunnen het niet snappen). De ITN verdween daarop uit het parlement maar is plots weer terug. Zou kunnen als coalitiepartij. 

Voor de verkiezingen riepen de peilingen dat de partij Vazrazhdane wel eens de tweede partij van het land zou kunnen worden. De partij van Kostadin Kostadinov is extreem rechts, ultra nationalistsich en de club voor Putin fanboys en fangirls. De verkiezingen vielen echter zwaar tegen. En nee, dat betekende niet dat Bulgaren plots een afkeer van de extreem rechtse politiek hebben gekregen. Helemaal buiten het zicht van de peilers blijkt zich een nog extremistischere partij te hebben ontwikkelt, Velichie. De baas is een "Kolonel" Markov, ooit werkzaam bij de veiligheidsdiensten en in het bestuur zit een meneer Mikhailov die een historisch pretpark hier in de buurt heeft. Er loopt trouwens een fraudeonderzoek tegen het pretpark. O, en er zijn rond Velichie hardnekkige geruchten over een gewapende militie. Volgens de partij hebben ze slechts goede banden met een lokale schietvereniging. 

Ja, en dan denken mensen dat het in Nederland een politieke bende is.

Meneer Borisov gaat vast een regering vormen. En daar zullen dan allemaal mensen in zitten die om wat voor rede dan ook baat hebben bij het behoud van de status quo. Er zal niets veranderen. Er zal geld blijven verdwijnen. De verschillen tussen de paar grote steden en de rest van het land zullen nog groter worden. 

Maar misschien zijn er in november alweer nieuwe verkiezingen. Daarover wordt gespeculeerd. Maar speculeren doet men hier dan ook wel heel erg graag.

Volgende week weer een normaal blogje. Over kapotte huizen, watertekorten of Gijs die naar de kapper moet.

Bulgaarse politiek, een instapcursus (deel 1)

Op zondag 9 juni stemmen de Bulgaren, nou ja, de 40 tot 50 procent die de moeite nog neemt, voor de zesde keer in drie jaar voor een nationaal parlement. Omdat het deze keer wel eens het eind zou kunnen inluiden van een korte periode van hoop op verandering doe ik een instapcursus Bulgaarse politiek.

Bulgarije heeft een parlementaire democratie. Er zijn 240 (!) volksvertegenwoordigers. Er is geen eerste kamer. Het land heeft een gekozen president. Die heeft (gelukkig) vooral een ceremoniële rol en hij/zij schrijft verkiezingen uit (dat is hier dus best nog wat werk). Als een regering valt wordt er niet demissionair doorgeregeerd. Er komt dan een waarnemende, vrij technocratische regering die in principe geen al te belangrijke beslissingen neemt. Maar een principe is hier ook maar een woord.

Bulgarije heeft een paar grote problemen; 

De ontvolking. Nu zijn er nog een bijna 7 miljoen Bulgaren. In 2050 zullen dat er net iets meer dan 5 miljoen zijn. 40% van het land is nu al een demografische woestijn, er wonen daar minder dan 10 mensen per vierkante kilometer. 

Het land en de inwoners zwalken tussen oost (Rusland) en west (de EU). 

Maar het grootste probleem is de corruptie.

Onder het socialisme was er een chronisch gebrek aan harde valuta. Een van de oplossingen voor dit gebrek was het oprichten van een afdeling binnen de veiligheidsdienst die zich bezig ging houden met smokkel. Sigaretten, goud, noem het maar op. Toen de socialistische periode eindigde in 1989 ging het smokkelnetwerk ondergronds en werden de agenten van de veiligheidsdienst, hmm, zelfstandige ondernemers. Omdat de val van het socialisme door velen al werd aangevoeld kochten medewerkers van de overheid falende staatsbedrijven op. Ze verdienden er na een sanering erg fors geld mee. Deze ex veiligheidsdienst mensen en de opkopers van bedrijven worden hier in Bulgarije vaak "Maffia" genoemd. Er worden sterke banden tussen deze maffia en de staat vermoed. 

De jaren tussen 1989 en 2005/2010 waren hier nogal een enorme bende. Regeringen vielen om de haverklap, de economie liep volledig vast, een aantal banken ging failliet waardoor duizenden Bulgaren echt alles kwijtraakten. En dan werd er op straat vaak ook nog openlijk een uiterst gewelddadige oorlog uitgevochten tussen verschillende maffiabendes. 

De foto boven dit stukje is één van de beroemdste in Bulgarije. De foto werd in 2018, via een anoniem emailaccount naar verschillende Bulgaarse media gestuurd. Je ziet het nachtkastje van Bojko Borisov. Borisov was ten tijde van de foto premier van Bulgarije. Dat hij een pistool had ontkende hij niet, dat vond hij eigenlijk heel logisch maar al die 500 euro bankbiljetten die op omkoping en corruptie wezen, die waren toch heus erin geplakt (dat is onderzocht, de foto's waren niet bewerkt). 

Borisov was, en is leider van de partij GERB (Burgers voor de Europese ontwikkeling van Bulgarije). GERB is een populistische, behoudende middenpartij die in het Europees parlement in de christen democratische fractie zit. Borisov, een gewezen bodyguard en ooit burgemeester van Sofia is een opportunistische raspoliticus. Een hardnekkig gerucht vertelt dat hij in de EU altijd Angela Merkel steunde en dat zij hem en Bulgarije daarom met rust liet. Hetzelfde zou nu mevrouw van der Leyen doen. Op GERB stemt meestal tussen 23 en 25 procent van de kiezers. Het is daarmee de grootste politieke partij van het land. Rond GERB hangt een hardnekkig geur van corruptie. Al wordt die zelden, en al helemaal niet op het niveau van Borisov bewezen.

Corruptie is hier overal. Duurbetaalde snelwegen worden slecht aangelegd. Op vergunningen moet je extreem lang wachten, of je betaalt iets, ergens aan een ambtenaar. Afval wordt illegaal gedumpt. In een beschermd natuurgebied wordt plots, zomaar een villa voor een belangrijke politicus gebouwd. Het hoofd van de douane wordt gearresteerd op verdenking van ... smokkel. Het drinkwater van een plaats wordt omgeleid naar een fabriek waarvan de eigenaar een goede vriend is van een minister. De lijst is hopeloos makend eindeloos.

Het probleem is echter dat er aan al die dingen niet of nauwelijks iets gedaan wordt. Onderzoeken worden wel gestart maar nooit afgerond of, als een onderzoek bijna klaar is wordt een team opgebroken, verdwijnen de verzamelde gegevens en kan een nieuw team helemaal opnieuw beginnen.

Veel van dat niet handelen wordt toegeschreven aan hoe de functie van procureur generaal in dit land is vormgegeven. Hij/zij bepaalt wat er met belangrijke corruptiezaken gebeurt. Of vooral, niet gebeurt. Het probleem is dat een falende procureur generaal alleen door rechters kan worden ontslagen. Alleen zijn die rechters vaak weer aangesteld door de PG. Een cirkeltje dus. De laatste PG stapte trouwens zelf op nadat hij een aanslag op zichzelf had verzonnen. 

Iedereen in de politiek kent elkaar, heeft een hekel aan elkaar, of juist niet, maar dan toch misschien vandaag weer wel. Het houdt iedereen bezig maar er veranderd niets. Het doet mij vaak denken aan de gemeente politiek in Den Helder.

De laatste paar jaar hebben hervormingsgezinde partijen geprobeerd Bulgarije minder corrupt te maken. Maar daar zijn ze eigenlijk niet in geslaagd. Ook zij verloren zich in geharrewar en procedures. Een stabiele regering was nauwelijks te vormen, en hup daar viel weer een regering. De meeste kiezers zijn het na zes verkiezingen in 3 jaar wel helemaal zat. 

In de aanloop naar de verkiezingen van 9 juni zie je de partij van Borisov weer rond de 25% hangen. De voornaamste hervormers (de PP-DB ofwel "Wij gaan door met de verandering") zakt weg naar een tegenvallende 13%. 

Het ziet er naar uit dat Borisov samen met Delyan Peevski, wacht, Peevski, die is ook heel bijzonder.

Delyan Peevski. Peevski is mede-leider van DPS (Beweging voor Rechten en Vrijheid). DPS is een partij die zich voornamelijk richt op Bulgaren met een Turkse achtergrond. Peevski is oligarch, media mogul, kortstondig baas van de veiligheidsdienst en hij staat op de zogenaamde Magnitsky lijst. Op die lijst, van de VS, kom je als er hardnekkige aanwijzingen van corruptie zijn. Het Verenigd Koninkrijk komt hij ook al niet in want ook daar staat hij op een corruptielijst. Peevski verklaarde onlangs dat hij niet wilde dat er ook maar iets veranderde aan de rechterlijke macht of de veiligheidsdiensten in Bulgarije. Nergens voor nodig, prima diensten.

Het ziet er naar uit dat op zondag de partijen van Borisov en Peevski samen geen meerderheid zullen halen. Maar misschien vinden ze een ander, klein partijtje dat met hen wil regeren. En dan is het klaar met de pogingen tot hervormingen. EU gelden zullen rijkelijk deze kant op blijven stromen en met dat geld aangelegde snelwegen zullen blijven instorten voor ze geopend zijn.

En als er geen regering gevormd kan worden. Dan is er ook niets aan de hand. Dan komen er in het najaar weer nieuwe verkiezingen.