Boosteren in Bulgarije

"Voel ik nu de Pfizer al of is het hier zo warm?". Ik keek naar het indrukwekkende dashboard en kon gelukkig tegen Annet zeggen dat het aan de taxi lag.

In Bulgarije zijn tot nu toe meer dan 30.000 mensen overleden aan Covid. Van dat aantal lijkt niemand hier erg onder de indruk te zijn. Maar 27% is gevaccineerd en mondkapjes, als ze al gedragen worden laten als het even kan de neus ruim vrij. Er zijn wel maatregelen maar ook daar is niemand echt mee bezig. Winkels groter dan, dacht ik 300 m2 mag je alleen in met een qr code die laat zien dat je gevaccineerd bent. De ogen van Bulgaren blijken, zonder dat dat verder bekend is geworden erg vlug geëvolueerd te zijn. Ze blijken een qr code gewoon met hun ogen te kunnen scannen. Niks geen scanner of app meer nodig. Gewoon kijken en "komt u binnen".

Omdat Annet en ik wel aan een booster toe waren gingen we op zoek naar het hoe en waar. Er blijkt een indrukwekkende website te zijn (https://www.his.bg/bg/reservation) waar je zelf je afspraak kunt plannen. Gebruik ervan wordt echter afgeraden. Het is meerdere buitenlanders overkomen dat ze werden weggestuurd met zinnen als "Nee, er is geen vaccin", "Nee uw afspraak is onbekend", of gewoon met "Nee!". 

Via Engelse kennissen die weer een Bulgaarse kennis hebben met kennis van zaken maakten we een afspraak bij de GGD in Targovishte. Die plaats is drie kwartier rijden weg maar het ziekenhuis dichterbij, daar wil je nog net dood gevonden worden. En bovendien is er in Targovishte een supermarkt waar ze Nederlandse kaas verkopen. Twee vliegen, één klap. 

Toch licht gespannen stapten we vanmorgen om 10 over half 11 de GGD binnen. Er was geen enkele Engelstalige aanwijzing te vinden maar er zaten een man en vrouw of vijf te wachten in de gang dus deden wij dat ook maar. Na wat minuten ging er een deur open en zei een correct gemondmaskerde meneer iets waar je "Annet" uit op kon maken. We waren aan de beurt. Nu kan ik mijn best gaan doen om er een derdewereldachtig verhaal met een grauw Sovjetintje van te maken maar dan zou ik gaan liegen. De meneer bleek de prikker en hoewel hij nauwelijks Engels sprak begrepen we precies wat de bedoeling was. We overlegden al onze prikbewijzen uit Nederland. En hij prikte. En, niet onbelangrijk, hij was de meest pijnloze prikker die me ooit geprikt heeft. Ondertussen was een mevrouw bezig alle informatie in haar beeldscherm te tikken. Dat duurde lang maar onze voor- en achternamen verwarren Bulgaren nu eenmaal erg. Alles ging soepel, professioneel en erg vriendelijk. Of we ooit een werkende qr code zullen hebben waar deze booster ook in te zien is? Ik gok van niet maar misschien valt ook dat mee.

Op de terugweg, in dikke mist en op een tweebaansweg vol zoevende vrachtauto's begon de auto te trillen. Eerst een beetje daarna op een manier die er op leek dat er elk moment een onmisbaar onderdeel af kon vallen. Doodstil en met hevig bonkende zenuwen bereikten we Popovo waar je niet in het ziekenhuis wilt zijn maar waar wel goede garages zijn. Een taxi bracht ons later terug naar ons huis.

We zijn dus geboosterd, in Bulgarije. Alleen is nu de auto weer stuk. En zo is er dus vrijwel altijd wel wat.

#poezenupdate nr. 3

Kijk hem nou eens een prachtpoes zijn. Gijs kan toch zo op een poezenkalender. Nee, achter die zin zet ik geen vraagteken. 

Vier of vijf zal hij zijn. Maar daar merk je niets van. Als een poesje van drie maanden holt hij achter elk opwaaiend blaadje aan. En hij kan ook erg goed kijken van "Denk je niet dat spelen met mij leuker is dan eten/een boek lezen/afwassen of wat dan ook?". Gijs heeft meer energie dan alle menselijke inwoners van dit dorp bij elkaar. Op momenten dat hij weer eens onhoudbaar enthousiast is wil ik wel eens denken "Als je een mens was werd je een paar keer in de week 's ochtends met een busje opgehaald dat je naar de dagbesteding zou brengen". Maar dat zijn flauwe gedachtes.

Zo zag Gijs er uit toen hij ons maanden terug met zijn laatste krachten opzocht. 

Niet dat het leven van Gijs nu helemaal probleemloos is. Steve/Tigger heeft een afzichtelijke hekel aan Gijs en al een paar maal hebben we een vechtpartij, waarbij de haren van Gijs letterlijk door de lucht vlogen tussen de twee gelukkig op tijd kunnen opbreken. Gijs is daarna geheel ontdaan en ligt op een stoel met een uiterst eenzame blik. Maar de dag daarna holt hij weer blijmoedig en volmaakt onbenullig achter een touwtje aan.

Ollie is net zou oud als wij hier wonen. Vijf maanden en nog wat dagen. Hij kan er nog steeds niet aan wennen dat zijn moeder Lenie helemaal niets meer met hem te maken wil hebben. Vasthoudend holt hij elke dag wel een paar maal naar haar toe om dan met een afzichtelijke grom te worden weggejaagd. Ollie is ondertussen een inwonende poes geworden. Toen het een tijdje terug 's nachts kouder begon te worden heeft hij onze slaapkamer en het bijbehorende bed ontdekt. Daar slaapt hij nu op, of in. Hij neemt niet veel plek in maar het zou fijn zijn als hij zijn voeten afveegde voor hij op het bed sprong.

Lenie, tja. Lenie, het is een leuke poes maar ze heeft een permanent slecht humeur. Ze blaast, ze gromt en nog wat van die dingen. Ze eet steeds vaker binnen maar dat loopt altijd uit op grommen en grauwen. Waarna ze scheldend de keuken verlaat. Zo jammer. Ze kan best binnen wonen maar dat lijkt ze alleen te willen als alle andere poezen verwijderd worden. Hopelijk komt ze tot bezinning, het moet tenslotte nog -10 en erger worden.

Van Steve/Tigger plaats ik geen foto meer, hij moet eerst maar eens een beetje aardig tegen Gijs gaan doen voor ik hem weer ga promoten.

De nieuwe poes van een vorige keer, Miauw laat zich nog maar weinig zien. Haar baasje (als je zoiets kunt zeggen bij poezen) is terug uit Engeland. Voorzichtig nieuw is een rommelig grijs poesje dat steeds vaker wat komt eten. Hij of zij heeft nog geen naam, daarvoor blijft hij/zij nog te kort zichtbaar zitten.

Ja, we zijn er maar druk mee.

Kougrauw

Al een week dreigt de weerapp met sneeuw. En al een week valt er druilregen uit de grijze wolken. Soms zijn de heuvels om het dorp niet te zijn. Nee, het is geen mist, we zitten gewoon in een laag voortstrompelende wolk. En het is waterkoud, terwijl het nog niet eens vriest.

Je kunt hier in het dorp en in de omgeving zonder al teveel moeite de mooiste foto's maken. Heuvels, bossen, velden, mensen, het kan niet op. Maar dat is natuurlijk maar een deel van het verhaal van hier. 

In Palamartsa woonde ooit zo'n 4000 mensen. Er was een straat met winkeltjes, een grote bakkerij, er waren twee scholen en er was zelfs een bioscoop. Nu wonen er nog krap 400 mensen, heel veel huizen staan te vervallen en zijn er nog drie kleine winkeltjes die eigenlijk allemaal hetzelfde verkopen; brood, oude chips en goedkoop bier. 

Nu lopen overal in Europa dorpen leeg. Dat is zo. Maar ik woon nu eenmaal hier. En ik liep vanmorgen een rondje door het dorp. Door zompige modderstraatjes, langs vaak lege huizen. Binnenkort gaat het echt sneeuwen en dan ziet het er allemaal betoverend uit. 

Maar kougrauw hoort er ook bij.

"Hoezo, waarom dan?"

"Ja hoor, het gaat goed. Zeker. Nou ja, het wordt kouder en de weerapp laat alleen nog maar komende dagen met - getallen en sneeuw zien maar verder, helemaal goed".

"Hoezo? Ik heb toch al een keer uitgelegd waarom we in een klein boerendorp in Bulgarije zijn gaan wonen?".

"Windmolens? O ja, dat heb ik ook een tijdje gezegd, dat we extreem gingen verhuizen vanwege de windmolens. Ik heb wel een pesthekel aan die dingen maar je gaat er niet om naar Bulgarije. Zelfs ik niet".

"Hoezo? Hartstikke goed voor het milieu ja. Tuurlijk. Alleen wel jammer dat ze het landschap zo verpesten. Niet dat ik altijd over Wieringen of de polder daar wil beginnen maar daar staan zoveel van die lelijke dingen dat dat stuk van Nederland een flinke kans maakt om met een stevige storm te worden losgetrokken om daarna ergens in Groenland weer neer te komen". 

"Windmolens, ik heb ook een tijdje "wandelpaaltjes met kleurcodering" gezegd. En zonneparken. Het niet te stoppen consumentisme, daar kon je ook wel weer aardig over losgaan. En dat het te druk in Nederland is. Maar dat kon je ook helemaal verkeerd uitleggen dus die reden was niet leuk meer". 

"O ja, dat rare volk zit ook wel in Bulgarije. Een beetje "Hup Zwarte Piet!" roepen in je internetbrulhoekje en afgeven op de EU. Dom volk. Schelden op de EU maar wel dankzij de EU hier makkelijk kunnen wonen". 

"Al die losse dingetjes zorgden er misschien voor dat ik wel klaar was met Nederland, voor een tijdje dan. En Annet had hetzelfde, al waren haar losse dingetjes weer andere dan de mijne".

"Nee. Dat we juist hier zitten is toeval". 

"Toeval ja".   

"Je kent E. wel, die die reizen in de Sinai organiseerde. De laatste keer dat we daar waren vroeg ze of we een keer op haar honden wilden passen als zij met een reis meeging. Wij naar Turkije want daar woonde ze toen. Groot succes. Alleen zij ging daarna in Bulgarije wonen, hier in het dorp. Wij naar Bulgarije om op de honden te passen". 

"Welnee, ik vond het hier eerst helemaal niks. Het was grauw en het regende de hele tijd. Mensen zagen er uit alsof ze allemaal in een mislukte maffiafilm figureerden en elk huis leek op instorten te staan. Nee, het duurde wel even voor we het hier wat vonden".

"Opsmuk, dat ontbreekt hier totaal. Het zal er best zijn hoor, in grote steden als Sofia maar hier in het dorp, geen millimeter opsmuk. En ja, dat bevalt, of past". 

"O ja, sorry. Nou ja, E. ging weer weg uit Bulgarije en zette haar huis te koop. Dat zagen we toevallig op internet en 10 minuten later hadden we dit huis. Na een keer of wat hier geweest te zijn bedachten we dat wanneer we in Nederland zo'n beetje zouden stoppen met geld uitgeven we hier ook konden gaan wonen. En klaar". 

"Nee, het leven is hier veel minder duur dan in Nederland dus als het goed is en niet alles tegelijk kapot gaat en het huis stort ook niet in en het blijft leuk, niet onbelangrijk, dan blijven we hier wel een tijdje ja". 

"Maar het is dus toeval. Toeval dat we op honden gingen passen en dat die daarna in Bulgarije gingen wonen. En dat we zagen dat het huis te koop stond". 

"Nee, ik bel nog wel. Kan even duren als het echt gaat sneeuwen want dan wil de stroom nog wel eens een tijd uitvallen en dan valt er dus weinig op te laden".

"Jaaah, we hebben genoeg eten op voorraad en ook genoeg poezeneten. Dat komt heus wel goed. En anders hoor je het, o nee, nee, dan hoor je niks meer nee". 

Heb jij de schapen al in het blikje gedaan?

"Weet je nog, dat we dan langsgingen op een kerstdag, met tassen met boodschappen, en Mika in dat gammele plastic reisding?".        "God ja, je kon dan buiten op de galerij de tv al horen. Dat de buren nooit geklaagd hebben is een wonder".                                          "Die waren ook allemaal stokdoof waarschijnlijk".                              "Je kon gewoon de flat inlopen, tot in de kamer voor ze eindelijk doorhad dat we er waren. En als ze ons dan zag zochten haar ogen meteen naar Mika. En als ze die zag konden wij eigenlijk wel weer gaan".                                                                                              "Totaal gek van poezen".                                                                "En er was altijd Sissi op tv, als we binnenkwamen. Ze moet die film wel honderd keer gezien hebben".                                                    "En dat ze dan al vol zat na het voorgerecht". 

"Gijs, houdt eens op met achter Ollie aan te vangen!"

"Maar het was toch een soepkom?".                                               "Ja, in de Kerkstraat was het zo'n lelijke witte, die hebben we niet meegenomen toen ze er niet meer was. En daarvoor, toen pa nog leefde ging Jezus in een soepkom van Royco, zo één met van die strepen".                                                                                            "Dus als jullie de stal neer hadden gezet ging Jezus in een kom van Royco?".                                                                                            "Ja, die kommen kwamen misschien nog wel uit de slagerij. Geen idee. Ik dacht dat iedereen Jezus tot het echt kerst was in een soepkom of zo legde. Dat leek me heel logisch, anders ligt hij daar al terwijl hij nog niet geboren is. Er kan een hoop maar dat niet". 

"Ollie! Niet in de gordijnen hangen Ollie!". 

"Maar nu is de soepkom opeens een terrine?".                                    "Ja, schijnbaar. Dat kan. Geen idee, Jezus gaat sinds m'n moeders dood in een kom waar soep in zat. Dat zou best een terrine kunnen heten maar een kom waar soep in zat noem ik een soepkom".              "Toch mooi dat we dat hele servies mee hebben genomen naar Bulgarije en ook gewoon gebruiken".                                              "Ja, zeker. Jarenlang kochten ze af en toe iets van dat servies. Tot het compleet was. En nu staat het hier". 

"Gijs, ga zelf eens iets doen. We kunnen toch niet elke keer dat het sneeuwt alles laten vallen om dan de hele dag met je te spelen. Poezen zijn solisten, gedraag je daar dan ook eens eindelijk naar!".

"En zo zitten we nu, in het huisje in Bulgarije. Jezus ligt in de soepkom en het stalletje staat zoals hij altijd al stond. Allemaal traditie".                                                                                            "Nou, de stal moet natuurlijk 's nachts wel poezenproof worden afgedekt. Anders liggen Jozef, de herders en zeker de schapen in stukken op de grond".                                                                    "Ach, voor je het weet zetten we, als we ooit weer in Nederland terugkomen elke nacht die enorme bak over het stalletje. Weer een traditie erbij".

(vis toegestaan)

De ovenschaal stak voor het grootste deel uit een plastic tas. In de ovenschaal lag een vis. Dat moest dan wel een karper zijn. De oude man, die op een stoel zat, stond moeizaam op, stak een kaars aan en zette die in een hoek van de ovenschaal. De vis was klaar voor de zegen.

In Palamartsa staat een kerk. Dat wisten we al jaren maar het duurde nog een hele tijd voor we hem vonden. De Sint Nicolaaskerk ligt weggestopt, bijna weggefrommeld vlak bij het riviertje dat het dorp in tweeën deelt. De bomen er omheen zijn hoog, de weg waaraan het ligt is niet meer dan een modderig pad. 153 jaar oud is de kerk. Orthodox. En daarmee stopte de kennis over de kerk. Tot vandaag.

Op 6 december wordt hier Sint Nicolaas herdacht of gevierd. Die lijkt in helemaal niets op de gezellig strenge kindervriend uit Nederland. Sint Nicolaas heeft hier te maken met vissers en zeelieden, want daar is hij de beschermheilige van. Tenminste, zo begrijp ik het.

De burgemeester vertelde vorige week dat er op 6 december een dienst was in de kerk ter ere van Sint Nicolaas. Om 9 uur 's ochtends. Omdat we alles hier na moeten kijken vond Annet een kerkelijke kalender op het internet waar bij 6 december de geheimzinnige tekst (vis toegestaan) stond.

Iets te laat, we namen toch weer een verkeerde afslag, kwamen we aan bij de kerk. In de kerk waren een man, of eigenlijk meer vrouw of 15 aanwezig. Een priester sprak in de altaarruimte met zijn rug naar de aanwezigen toe. Mensen staken kaarsen op. Omdat we dat zelf ook altijd in een kerk doen kochten we er wat bij een mevrouw die Annet naar haar naam leek te vragen. Ze schreef ze alle drie op. 

De priester sprak in zijn afgescheiden ruimte een tijd door. Na een tijdje begon hij een lijst namen op te lezen. Daartussen ook de namen die Annet had verteld aan de mevrouw van de kaarsen. Hoe de man die namen gekregen had is me een raadsel. Niemand ging naar hem toe. Knappe truc. Hierna wandelde de priester de kerk in, sprak een tijd tot de aanwezigen en gaf iedereen een hand. Dat wij buitenlanders waren had hij ook al feilloos door. 

Aan het eind van de dienst liep de priester naar de man met de vis in de ovenschotel. Ze spraken een tijdje. De priester las iets van een briefje dat hij uit de ovenschotel pakte. En er klonk een amen. De vis was gezegend.

In Bulgarije eten veel mensen op 6 december karper. Sint Nicolaas zou een schip met een gat in de boeg gered hebben door een karper in dat gat te duwen. De karper kun je tijdens een kerkdienst op 6 december laten zegenen. Sommigen mensen bewaren een bepaald botje van de vis. Ze begraven dat in de tuin bij hun huis. Ter bescherming tegen van alles en meer.

Ik begreep weinig van wat ik zag en hoorde in de kerk. Maar het was mooi om er binnen te zijn. We zagen er ook mensen die we nooit eerder in het dorp tegenkwamen. En de priester had een fijn stevige handdruk. Het leek me een aardige man. Al hoorden we iets later van iemand die naar de dokter moest dat hij zichzelf daar genadeloos vooraan de lange rij wachtenden plaatste.

Snjaag, het is geen mooi woord

Hij is nog aan het wegdruppelen, de eerste sneeuw. Vanmorgen toen ik een ochtendrondje door de heuvels maakte lag er nog wel wat. Fotogeniek was het zelfs. Al vergat ik dat toen ik op een wel erg breed, en erg grondig diep geploegd stuk land kwam. Hortend, stotend en half vallend kon al dat wit me niet zo heel veel schelen. En het waaide ook nog Den Helders hard.

Snjaag, zo klinkt het woord sneeuw in het Bulgaars. De laatste g is een beetje een kort 'gu" geluid. Geen mooi woord, vind ik. Maar ik heb dan ook een wat dubbelhartige verhouding met sneeuw. Het is natuurlijk allemaal heel erg wintersport en prachtig en ongerept en heel erg mooi met hoofdletters. Maar misschien doet sneeuw gewoon teveel zijn best. Misschien vind ik sneeuw een beetje uitsloverig met al zijn alles bedekkende en verbergende vlokken. Oh, kijk mij eens stralend wit zijn. Knap hoor. Flinkerd.

Of misschien ben ik gewoon winters in Den Helder gewend. Daar sneeuwt het een uurtje of wat, het blijft een tijdje liggen en dan vooral hard bevroren en daarmee vallen bevorderend, en daarna is het tijdenlang drabbige prut. 

En ik heb sinds mijn, denk ik zevende nooit meer in een huis gewoond zonder centrale verwarming. Je kon ook altijd iemand bellen als er iets bevroren was. En je kunt hier denk ik wel bellen maar dan komt er niemand. Waarschijnlijk omdat er teveel sneeuw is gevallen. 

Er gaat hier een verhaal rond over een Engels stel, zelfvoorzienend enzo dat in de winter op een ochtend de deur opendeed, niet over de vers gevallen sneeuw heen kon kijken, de deur dichtdeed en het opendoen pas na een maand weer probeerde. En de Bulgaars onderwijzende mevrouw hield haar hand toch echt op tafelhoogte toen ze het had over de snjaag hier. 

Gisteren begon het in de ochtend te sneeuwen. Als vers ingevlogen toeristen keken we een tijd oh en ah 'end naar de wit wordende ironische boomgaard. Daarna moesten we de inwonende poezen uit elkaar halen want die verveelden zich onmiddellijk stierlijk nu ze niet naar buiten konden, of niet wilden eigenlijk. Het sneeuwde maar een dag, de gemiddelde Bulgaar trekt er waarschijnlijk zijn korte broek niet voor uit. Vanmorgen begon het smelten. Een gebeurtenis van niets eigenlijk, dat hele sneeuwen. 

Maar goed, één dag sneeuw gehad, één dag afgevinkt. Het duurt nog een barre tijd voor het april is.