Niemand

Vlak voor ik het dorp uitloop kom ik een man met een schaap of vijftien tegen. Hij zegt vriendelijk "Drasti!" en hoewel ik geleerd heb dat de correcte uitspraak "Zdrasti!" is negeer ik de z en wens hem ook een goede dag.

Na het dorp buigt een onverhard pad naar links en beneden. Langs de allang niet meer werkende bron die er in het communistische jubeljaar 1969 is neergezet, door een ondiep stroompje en weer omhoog. De grond is nog drassig van de vijf dagen regen van laatst. Boven weer naar links en dan loop je zo naar de heuvels waarachter Opaka ligt. Opaka is groter dan Palamartsa, denk ik. Ze hebben er nieuwe, gele plastic vuilcontainers en wat straten die laatst met Europees geld glanzend glad zijn geasfalteerd. 

Het onverharde pad loopt recht op de heuvels af. Laatst werd ik er ingehaald door een paard en wagen met drie mensen er op, Roma dacht ik. Raar, je kunt verderop naar rechts, weer verder naar links maar ik zag ze geen van beide mogelijkheden nemen. Het leek een verdwijntruc. Maar er loopt daar dus misschien een pad het bos in, de heuvels over. 

Ik neem het pad naar rechts dat tussen wat bomen en struiken naar een ander pad dat het bos ingaat loopt. Paden doen iets raars met me. Geef me een pad en ik wil weten waar het heen gaat. Het pad het bos in blijkt een holle weg te zijn, en pas na een tijdje raakt het overgroeid. Zo overgroeid dat je elke vijfentwintig meter op een GoogleMaps kaartje moet kijken of je nog een beetje de goed richting opgaat. Er vliegen wat vogels op. Er is een raar geluid alsof er een omvangrijk beest wegholt en het regent zachtjes gele bladeren.

Terwijl ik er liep dacht ik (nou ja, niet echt maar het past mooi in zo'n getikt stukje) aan één van de laatste wandeling in Nederland. Bij De Haukes op Wieringen liep altijd een onbenullig padje, krap dertig centimeter breed over een dijkje. Het was er stil. Je keek links naar watervolgels en rechts deed je alsof je de alom aanwezige windmolens niet zag. Maar die laatste keer was het plots een geasfalteerd fietspad geworden. En toen ik het later nazocht bleek dat fietspad helemaal naar Den Oever te lopen. Naast en over voorheen prachtige oude, stille dijkjes. Volgens de Provincie, die het fietspad aanlegde was het een mooie kans om het gebied toeristisch te ontsluiten. Daar dacht ik heel veel dingen over, over stromen mensen in lycra op sportfietsjes die luid roepend op weg waren naar het volgende stukje nauwelijks ontdooide appelgebak met slagroom uit een spuitfles maar het is eigenlijk genoeg om de woorden "toeristisch ontsluiten" nog een keer te tikken.

Wanneer ik het bos weer uitloop is het pad allang een moerasachtig iets geworden. Als ik rechtsaf sla, terug naar het dorp kijk ik nog even de kant op waar het paard en wagen verdwenen. Het is warm geworden. En in het uur dat het nog duurt voor ik weer thuis ben kom ik niemand tegen. 

"Bulgarians are stupid!"

Ik probeerde de uitspraak van de kapper nog wat af te zwakken. Maar hij wist het zeker, en voor alle duidelijkheid herhaalde hij het nog maar een keer, "Bulgarians are stupid!".

We hadden het, terwijl ik toekeek hoe mijn haar nog korter werd geschoren dan de vorige keer over Covid en de geringe vaccinatiegraad in Bulgarije. Misschien dat iedereen zich, al dan niet terecht dat moet u zelf weten, in Nederland druk maakt over vinkjes in appjes en een mogelijke piek ergens een keer, is hier de vaccinatiegraad zo'n 20%. Dat zijn dus de mensen die gevaccineerd zijn, niet de weigerachtigen.

Gisteren kleurde Sofia diep donkerrood, vandaag deed Varna hetzelfde. Als buitenstaander met 2 prikken in zijn arm denk ik eerlijk gezegd dat dit land in een soort permanente golf zit. Want slecht gaat het, heel slecht.

Gisteren overleden er 98 mensen aan Covid. Dat bracht het aantal overledenen op 22.004. Om aan te geven hoe serieus de situatie is, en vooral hoe vlug het hier gaat, op 3 september waren er 19.000 doden. Op 20 september waren er 20.000, op 4 oktober 21.000. Bulgarije staat nu 3e op de lijst met aantal overledenen per miljoen van de bevolking in Europa (Nederland staat op de 33ste plaats).

Vanaf het begin van de pandemie werd er in dit land al niet heel serieus mee omgegaan. President Radev is misschien geen anti-vaxxer maar wel een groot scepticus. Ook was het gebruikelijk om strenge maatregelen af te kondigen die dan, na een bezoek van belanghebbende partijen de volgende dag meteen weer werd afgezwakt. Populistische politici als Slavi Trifonov gebruiken het heersende wantrouwen van de bevolking om zieltjes te winnen. Trifonov's partij debatteerde in het parlement hevig om te zorgen dat er een wet werd aangenomen tegen het voornemen om burgers verplicht te vaccineren. Alleen bestond dat hele voornemen niet. Maar de burger werd er weer een tikje wantrouwender door. 

Want dat lijkt één van de redenen van de lage vaccinatiegraad te zijn, een enorm wantrouwen voor alles wat de macht is. En nepnieuws, wat uit Rusland afkomstig zou zijn. Maar mijn Bulgaars is nog lang niet goed genoeg om dat na te kunnen gaan.

Er zijn wel maatregelen hoor. Al is nauwelijks te achterhalen welke. In winkels loopt iedereen halfslachtig met een mondmasker op en overheidsgebouwen worden 2 tot 3 maal per dag ontsmet met bleekmiddel. Heel toevallig is dat moment van ontsmetten altijd precies na de pauze van de medewerkers wat een bezoek aan een instantie dus nog langer laat duren.

Hier in het dorp zijn erg weinig gevaccineerden. Onze buurman, oud docent aan een militaire universiteit en best slim, geen vaccin. Zijn vrouw en dochter, zij werkt in een militair ziekenhuis in Sofia ook niet. In het dorp is het ook wel weer een beetje te begrijpen. Er is hier geen dokter en voor een vaccinatie moet je naar de stad. Wat voor oude, en arme mensen (en die zijn er hier heel veel) een heel gedoe is. Wil je gevaccineerd worden dan kun je een afspraak maken. Maar dan moeten er nog wel 9 andere mensen ook willen want anders breekt men het zegel van het ampul niet open.

"Bulgarians are stupid!", de kapper zei het. Al was hij wel zo eerlijk om te zeggen dat hij zelf ook niet gevaccineerd was. Hij vertrouwde het niet helemaal, dat vaccin. En dat lijkt hier de algemene mening te zijn. 

Op naar de 23.000 ben ik bang.

Steeds leger

Aan het eind van het dijkje bij de watervoorraad van het dorp is een brede, diepe greppel gegraven. De greppel moet ervoor zorgen dat er niet meer met zwaar landbouwmateriaal over het dijkje wordt gereden. Door het dijkje loopt een pijpleiding, die spuit al een week lang water stijl omhoog. Er wordt aan gewerkt, al is het niet duidelijk door wie, of wanneer.

Na de greppel loop je de flauwe heuvels tussen Palamartsa en Gagovo in, of op. Eenmaal boven loop je van eenzame boom naar een verder gelegen allenig staande boom. Tot voor een week of twee terug kwam je niet ver. Overal stond nog mais, en dode zonnebloemen. Maar nu is dat, op een enkel klein veldje na allemaal weg. Het koolzaad, de zonnebloemen, het graan en nu ook de mais is allemaal geoogst. Het landschap krijgt steeds meer tinten bruin. De velden staan nog vol met stakerige achterblijfels, als een tekening van Jan Schoonhoven. Toen ik van Gagovo, waar ik nu heen kon lopen terugliep naar Palamartsa, voor het eerst mezelf niet vastlopend in wildgroeiende struiken, reed er hortend en stotend een maaidorser tegen een heuvel op. Toen het te stijl werd ging hij zigzaggend verder, langzaam, op zoek naar een veldje mais. 

Het weer is aan het omslaan. Het wordt kouder, natter. De velden worden steeds leger. 

De buurman uit Popovo, de dichtstbijzijnde stad, is zijn tuin aan het klaarmaken voor de winter. Zijn vrouw, die schuifelend loopt door een fout tijdens een operatie is een al week of twee naar hun echte huis in de stad. Hij haalt de laatste tomaten binnen, doet uiterst methodisch klusjes, ruimt spullen op. We zien hem denk ik in het voorjaar weer terug. 

Zijn tuin wordt steeds leger.

In Popovo parkeerden we toevallig recht voor een grote, nog verder in te richten kantoorruimte. De vloeren glommen al. Maar er waren nog geen bureaus, of moderne maar ongemakkelijke zitjes. Op de ruit stond in grote letters "Aldora uitzendgroep". Het duurde even voor het tot me doordrong dat ik Nederlands las. Aldora haalt mensen uit, vooral Oost Europa om in bijvoorbeeld de glastuinbouw in Nederland te gaan werken. 

Het wordt steeds leger. 

#poezenupdate

Kijk hem nou eens lekker binnenpoes spelen. Is hij niet opgeknapt? In de ruim twee maanden dat we Gijs nu als inwonende poes hebben heeft hij al een fijn bollend buikje gekregen. En hij blijkt verzot te zijn op spelen met een veertje aan een touwtje. Hij voelt zich overduidelijk veel beter. Helaas uit zich dat in het steeds meer naar buiten gaan. Hij zit dan even voor het huis, drentelt de tuin in, wil dan soms laten zien dat hij best stoer is door in een boom te klimmen en verdwijnt dan helemaal aan het eind van de tuin door een gat in de omheining naar een grote, geheel overwoekerde tuin verderop. Het kan uren, soms een nacht en soms twee nachten duren voor hij weer terugkomt. De vossen die we soms in de tuin hebben, en een burlend hert dat in de buurt rondhangt maken de Gijs-afwezige-uren niet altijd even prettig. Maar, tot nu toe komt hij altijd enthousiast terug. Al vind ik het dan weer de goden verzoeken door dat in te tikken. 

Lenie is ondertussen wat minder dwangneurotisch MOEDER met hoofdletters. Olga (steeds vaker Ollie) moet steeds meer op haar eigen benen staan. Net ving Lenie nog een muis voor Ollie, de muis bleek nog te leven maar Ollie raakte hem (of haar) kwijt. Lenie blijft dan op een afstandje liggen kijken hoe Ollie naar de muis zoekt. Het leerproces is duidelijk nog in volle gang. Omdat het 's nachts best flink kouder aan het worden is (een paar nachten was het max 2 graden) zouden ze het liefst binnen willen slapen maar daar is Gijs al en onderling gaat het nog steeds niet echt soepel. Hoe we dat op gaan lossen als het echt fors gaat vriezen schuiven we vakkundig voor ons uit. 

Steve, ja, die begrijpt er echt helemaal niets van. In de ochtend krijgt hij brokjes. Dat kun je ook niet weigeren want hij drukt zichzelf gewoon de keuken in. De rest van de dag mag hij zich niet in de tuin vertonen. Want Gijs is doodsbang voor hem. Laatst kwam die opgewekt naar huis met z'n zachtjes zwaaiende buikje, zag Steve zitten en holde met hoge snelheid weer weg. Pas uren later durfde hij weer terug te komen. Steve lijkt dat te ontgaan. Wanneer we hem wegsturen loopt hij zijn eigen tuin in, met wat zakkende schouders en vaak zachtjes miauwend op een wonderlijk licht toontje. Hij lijkt dan te zeggen "Maar ik wilde alleen maar even over de poëzie van Bulgaarse dichters uit de achttiende eeuw praten. Niemand begrijpt mij". 

Net drentelde er nog een nieuwe poes de tuin in. Maar pas als die terug blijft komen volgen er berichten over. Nu eens kijken of er echt een gaslucht uit de nieuwe gasfles komt.