Het lied van de beul - Norman Mailer (boek & plaat)

"Toen de bestuurder het contactsleuteltje omdraaide, sprong de radio weer aan. Er heerste genoeg spanning binnen om iedereen op te laten schrikken. De bestuurder wilde onmiddellijk de radio afzetten, maar Gary keek op en zei:'Alsjeblieft, laat het aan.' De tekst van het liedje ging over de vlucht van een witte vogel - Una paloma blanca.
Voor alle zekerheid vroeg de bestuurder:'Moet ik het echt aan laten?' 'Ja,' zei Gary.
'Er is een nieuwe dag, er is een nieuwe weg,'luidden de woorden, 'en ik wiek omhoog de zon tegemoet.'
Terwijl ze traag voortreden en het liedje gespeeld werd, merkte pater Meersman dat Gary niet meer naar de foto keek. Het leek of de tekst belangrijker was geworden.
Keer op keer kreeg ik de klappen,
Eens lag ik geketend vast,
Ja, ze wilden mij vertrappen,
De pijn bezorgt me nog steeds last.
Niemand zei meer iets en het lied ging verder.
Geen mens neemt mij mijn vrijheid af,
Ja, geen mens neemt mij mijn vrijheid af.
Toen het afgelopen was bleven ze zwijgen. Bij de conservenfabriek stapte iedereen op zijn beurt uit, zoals de bewakers hadden geleerd tijdens de oefening met een vervanger voor Gary. Nu brachten ze hem zonder hapering naar binnen."

Het lied van de beul - Norman Mailer. Eerste Nederlandse druk 1980, pagina 537.

In 1976 vermoorde Gary Gilmore twee mensen. Voor één van de moorden werd hij ter dood veroordeeld. Gilmore weigerde tegen de uitspraak in beroep te gaan. Dat weigeren en het feit dat zijn executie de eerste na een pauze in het ten uitvoer brengen van doodvonnissen was maakte zijn naam en zijn zaak "beroemd".
Mailer beschrijft in "Het lied van de beul" op minutieuze wijze het leven van Gilmore, de rechtzaak en de juridische verwikkelingen.

Gilmore werd op 17 januari 1977 door een vuurpeloton geëxecuteerd. Zijn laatste woorden waren 'Lets do it!'.

Heel lang geleden kocht ik "Het lied van de beul". Niet vanwege Norman Mailer. Ik bladerde door het boek en kwam de naam Gary Gilmore tegen. En die naam kon ik (voor mij hoort hier het woord "natuurlijk" achter te staan) door het lied dat The Adverts ooit over hem maakten, "Looking through Gary Gilmore's eyes".

Het lied dat in het fragment hierboven voorkomt is natuurlijk een ander. Gilmore hoort het wanneer hij wordt overgebracht naar de plek waar hij geëxecuteerd zal worden.

Bibliotheekpinnen met Pinterest

Gisteravond was het hier slecht weer, daardoor was het nogal rustig met klanten. Door die rust kon ik via Twitter een conversatie tussen @Patrick23dingen en @DerJouke volgen over de site Pinterest. Ik had er nooit van gehoord maar de conversatie maakte nieuwsgierig en toen @Patrick23dingen ook nog zo vriendelijk was om me een invite te sturen kon ik er mee aan het knutselen slaan.

(kopieer en plak van iLibrarian)
Pinterest is a digital pinboard application which started just last year but has quickly become one of the top 10 most trafficked social networking websites according to Hitwise. During the second week in December the website had over 11 million visitors. This is pretty impressive considering that the site is still in the invite-only stage.

Pinterest’s inspiration boards have a lot of potential for libraries and other organizations for creating visual displays of resources and services. All of Pinterest’s boards and posts can be shared on Facebook and Twitter."

Pinterest laat je vondsten op het internet delen via een prikbord. Dat delen gaat vrij eenvoudig. Je ziet ergens iets en je klikt op de pinknop die je eenvoudig installeert in je browser. Pinterest filtert de grafische delen van de pagina die je wilt pinnen, je kiest een afbeelding, voegt wat tekst toe en je kiest het prikbord waar je het op wilt delen. Je kunt je "pin" ook nog via Twitter en Facebook met de wereld delen.

Je kunt een eindeloze hoeveelheid prikborden maken. Je zou er als bibliotheek bijvoorbeeld één kunnen maken met je activiteiten. Maar dat lijkt me, na een uurtje prutsen eigenlijk alleen een herhaling van dat wat veel bibliotheken al via hun website/nieuwsbrief/Twitter/Hyves/Facebook aan iedereen laten weten.

Leuker is het om een prikbord te maken dat ook te gebruiken is door anderen. Je kunt mensen die een account hebben bij Pinterest toegang geven tot je prikbord zodat zij daar bijvoorbeeld een boek op kunnen pinnen waarvan ze vinden dat iedereen dat zou moeten lezen.

Ik heb wat met Pinterest zitten spelen, als mezelf en als Bibliotheek Langedijk. Dat werkt enigszins schizofrenie bevorderend. Maar het werkt. Als mezelf kan ik een boek op het prikbord van de bibliotheek zetten. Iedereen die dat prikbord bezoekt kan dat nu zien. En iedereen kan er zijn of haar mooie boek aan toevoegen. Nou ja, als je lid bent van Pinterest en dat zijn er zo te zien nog niet zo heel hier in Nederland.

Mocht je daar verandering in willen brengen en ook een account willen hebben bij deze, volgens de persberichten razend populaire site laat het dan even weten. Dan stuur ik een invite en blijft het prikbord "Mooie boeken!" misschien niet zo leeg.

"Wat de fok is dat voor een giraffe?"

"Fabels, Hip Hop, Jazz".
Die termen stonden op de luisterpaal van Radio 6 onder de cd "De Avonduren" van Kapabel. En even brak het angstzweet me uit. Laatst vond ik mezelf al haast te oud om een concert te bezoeken en nu, fabels, fabels. Had ik nu ook nog een hele nieuwe muziekstroming gemist?

Gelukkig viel het mee. Fabels bleken gewoon fabels te zijn. In de oude vertrouwde betekenis. Alleen de combinatie van fabels (er had ook sprookjes kunnen staan) met Hip Hop, ik had het nooit eerder gehoord.

"De Avonduren" van Kapabel is een wonderlijk en ook nog mooi project. Een cd vol moderne, gerapte sprookjes en misschien ook wel fabels, "Wammus Langnek", "Sjakie Schildpad en de kreupele haas" (waarop Herman van Veen ook nog even meedoet). De cd werd geproduceerd door Colin Benders (aka Kyteman), de meeste muzikanten spelen in zijn orkest.

De Nationale Voorleesdagen beginnen vandaag. Misschien is het een idee om voor het lied bij het boek het volgende jaar eens contact op te nemen met Kapabel?

Kinderen lezen (misschien) liever eBoeken dan gedrukte boeken

Vorige week las ik, na erheen te zijn gevoerd door een tweet, op eReaders.nl "Kinderen lezen liever ebooks dan gedrukte boeken"

"Wanneer ze de keuze hebben tussen ebooks en gedrukte boeken, hebben kinderen een voorkeur voor ebooks, blijkt uit een nieuwe studie. Kinderen die ebooks lezen, onthouden en begrijpen daarnaast evenveel als wanneer ze gedrukte boeken lezen. Enhanced ebooks met interactieve elementen blijken voor kinderen minder geschikt dan gewone ebooks.
Een zogenaamde QuickStudy - een kort onderzoek onder een beperkte, geselecteerde groep - van het Joan Ganz Cooney Center in de VS toonde aan dat de meeste kinderen een voorkeur hebben voor het lezen van een ebook boven het lezen van fysieke boeken. Inhoudelijk bleek er geen verschil te zijn: kinderen begrepen en onthielden evenveel van wat ze in ebooks lazen als van wat ze in gedrukte boeken lazen.

Aanraken
Een opvallende uitkomst van dit nieuwste onderzoek is dat het gebruik van enhanced - verrijkte - ebooks voor jonge kinderen daarentegen niet positief blijkt te zijn voor de lees- en leerontwikkeling. Carly Shuler van het onderzoekscentrum: "Kinderen waren meer gefocust op het aanraken van dingen, en dat werkte tegen hun begripsvermogen en de interactie tussen ouder en kind.

[...] Het onderzoek werd gehouden onder 24 families met kinderen in de leeftijd tussen 3 en 6 jaar, in de zomer en herfst van 2011. De uitkomsten van het onderzoek zijn nog voorlopig, het onderzoekscentrum werkt aan een grotere en meer diepgaande studie naar dit onderwerp."

Terwijl ik het artikel las vroeg ik me af om hoeveel kinderen het ging. En die voorkeur, hadden alle kinderen die, of de helft plus 1? Met hoeveel boeken was er getest, en welke? Hadden de geteste kinderen al eens een eBoek gezien? En waren die "enhanced" eBoeken misschien helemaal nieuw voor hen en waren ze daardoor misschien wat meer bezig met de knoppen?

Een antwoord op die vragen vond ik ook niet in het oorspronkelijke artikel dat verscheen op DigitalBookWorld.

Het Joan Ganz Cooney Center, het onderzoekende instituut geeft op haar website geen link naar het onderzoek. Na wat klikken vond ik onder "Initiatives" wel een linkje naar een algemene beschrijving van de "Quick Study". Men blijkt twee titels gevonden te hebben die zowel als papieren boek, eBoek en "enhanced" eBoek bestaan. Verder staat er niks, alleen dat meer resultaten later deze herfst bekend zullen worden gemaakt. Welke herfst dat is is onduidelijk.

De schrijver van het artikel op DigitalBookWorld liet nog weten dat "The studies haven’t been written up yet". Waardoor ik nog met dezelfde vragen zit als vorige week.

"Kinderen lezen liever ebooks dan gedrukte boeken". Het zou best kunnen, maar ergens nalezen hoe het precies zit, dat lukt dus (nog) niet.

Is dat erg? Ach, erg. Al had ik zelf, zolang het onderzoek nergens valt na te lezen de conclusies niet meteen zo stellig opgeschreven.

De schrijfster die stopte met schrijven

Afgelopen woensdag moest ik even aan de Spaanse schrijfster Lucía Etxebarria denken.

Het was zo ongeveer rond het moment dat op Twitter de zinnen over de door de rechter afgedwongen blokkade door Ziggo en xs4all van The Pirate Bay rond begonnen te gaan. Ik had ook kunnen tikken, "Het was zo rond het moment dat op Twitter het einde van de westerse democratie en het failliet van de vrijheid van meningsuiting werd afgekondigd". Want met die ronkende woorden, die zo groot zijn dat je er meteen niets meer tegenin kunt brengen en die daarmee elke discussie verstoppen werd er gesproken, of getwitterd.

Door die zinnen moest ik denken aan Lucía Etxebarria een Spaanse schrijver die in december op haar Facebookpagina aankondigde te stoppen met schrijven.

"Given that I have today discovered that more illegal copies of my book have been downloaded than I have sold, I am announcing officially that I will not publish another book for a long time."

Je kunt het een overdreven dramatisch besluit noemen. Je kunt het "niet inspelen op de enorme mogelijkheden van de moderne communicatiemiddelen" noemen. Je kunt ook zeggen dat schrijven een passie is en dat je dus altijd blijft schrijven ook al verdien je er geen rooie rotcent (meer) mee.

Ik heb nooit een boek gelezen van mevrouw Etxebarria, toch moest ik aan haar denken, afgelopen woensdag.

Want het zal best zinloos zijn hoor, zo'n blokkade van The Pirate Bay en al de argumenten die ik las over het einde van de vrijheid van meningsuiting, het zal best kloppen. En dat downloaden niet strafbaar is, het zal zo zijn, als Nederlanders ergens iets vanaf lijken te weten dan is het wel van hun juridische rechten rondom het gratis verkrijgen van zaken.

Maar toch, je zult maar muzikant of schrijver zijn en niet willen dat je werk ongevraagd gedeeld wordt. Gewoon omdat je dat niet wilt, gewoon omdat je misschien je geld wilt blijven verdienen met wat je maakt. Dat kun je ouderwets, suf of weet ik wat vinden maar zo'n meneer of mevrouw mag dat natuurlijk wel gewoon vinden.

Zelf download ik, tegenwoordig met mate, files via de website Dimeadozen.org. Deze deelsite hanteert een zogenaamde NAB lijst. NAB staat hier voor "Not Authorized Bands". Artiesten kunnen aan de site laten weten dat ze geen toestemming geven om hun werk via de site deelbaar te maken. En daar wordt vervolgens door moderators streng op gecontroleerd.

Zolang sites als The Pirate Bay aan artiesten een dergelijke mogelijkheid niet geven lijkt mij een verwijzing naar landen als Noord-Korea en andere plekken waar aan de rechten van individuen geheel wordt voorbij gegaan nogal hypocriet.

Congo - David Van Reybrouck (boek & plaat)

'Op een dag was Kabasele op doorreis met zijn orkest. Maar zijn trein ontspoorde, waardoor ze hun boot misten. Vijftien dagen zaten ze vast in Port Francqui! Ik wist dat de dochter van mijn Vlaamse chef binnenkort zou trouwen en regelde dat Kabasele op die bruiloft mocht spelen. Zo gezegd, zo gedaan. Het feest kwam eraan. Die avond droeg ik een marineblauw pak met een rode das. Er waren maar drie évolués. Voor de muzikanten had ik speciale vergunningen moeten regelen, anders konden ze 's avonds niet in de blanke wijk komen. Ik stond aan de bar en keek naar een Portugese dame. Ze danste goed. U moet beseffen dat in 1954 een zwarte geen blanke vrouw mocht aanraken. We konden niet eens met haar spreken! De enige blanke vrouwen die we zagen waren katholieke zusters. Enkel de boys kwamen in contact met Europese, getrouwde vrouwen. Maar bon, ik had haar dus goed zien dansen en vroeg aan haar man of ik ook eens mocht. Zomaar! Dat was een bevlieging van me, een bezetenheid. Maar haar man knikte. Dus ik stapte op haar af en vroeg haar ten dans. Toen heb ik met haar gedanst, een heel nummer lang. Na afloop applaudisseerden de blanken, zelfs de provinciegouverneur! Kabasele schreef er later dat liedje over: "Jamais Kolonga".'

David Van Reybrouck in gesprek met Jean Lema in "Congo. Een geschiedenis." (p. 238). Lema komt in het boek verder vooral voor onder zijn bijnaam, Jamais Kolonga.

Angels in America (gezien)

"O nee he. Kijk nou. Rij 3 is helemaal vooraan".
"Rij 3 kan niet helemaal vooraan zijn. Dan zou het rij 1 geheten hebben."
"Nou kijk dan, wat staat daar dan? Staat er een 3 op de stoeltjes van de voorste rij of niet?"

Rij 3 was inderdaad helemaal vooraan. Voor ons was niets. Ja, een heel groot, heel leeg podium. Goed, links stond er nog een blok. Met twee draaitafels en wat boxen. Maar verder was er alleen maar heel veel leegte. En niemand die voor ons zat.

‘Het is 1986 en d’r heerst pest, de helft van
mijn vrienden is dood en ik ben nog maar 31
en godverdomme elke morgen als ik wakker
word denk ik dat Louis naast me ligt en dan
duurt het minuten voor ik in de gaten heb
dat ik alleen ben, dus ja, misschien begin ik
te flippen.’

Toneelgroep Amsterdam speelde in De Stadsschouwburg in Amsterdam gisteravond "Angels in America" van Tony Kushner.  "Angels" speelt in de jaren 80, Reagantijd. Het stuk gaat over Aids, liefde, doodgaan, verlaten worden, liegen, keuzes maken, macht, overleven. En waarschijnlijk over nog wel wat dingen.

En ja, daar zit je dan. Nu dan, de dag erna. Kijk, over muziek, concerten, cd's, daar kan ik misschien wel aardig over schrijven. Daar weet ik wel wat van. Maar van toneel. Wat weet ik daar nou van? Het stuk duurt een tijd, een uur of 5. Met een pauze. Maar die 5 uur zijn ook maar een bijkomstigheid, die waren zo voorbij.

Het toneel bleef de hele avond leeg, op die twee draaitafels na. Uit de boxen kwam soms muziek van David Bowie. Er stonden geen stoelen, geen tafels, geen ziekenhuisbedden. Er waren alleen spelers en de teksten die ze spraken. Maar vanaf het eerste moment was dat wat er op het podium gebeurde alle realiteit die je nodig had. Was je daar waar het gebeurde.

Dat klinkt ook niet erg goed. Kijk, als het nu muziek was geweest dan had ik een linkje kunnen leggen met de laatste opnames van de pianist Bill Evans. Daar kun je alleen in stille verbazing en bewondering naar luisteren omdat alles klopt, elke noot, elk loopje, alles past, alles valt precies op zijn plek.

Maar ja, het was toneel, geen muziek. Dus kan ik het niet goed opschrijven. Ja, ik zou kunnen zeggen dat ik soms tranen in mijn ogen voelde. Niet eens omdat het soms erg emotioneel en aangrijpend was wat je zag maar misschien meer door het besef dat je zit te kijken naar iets dat zo ontzagwekkend goed gespeeld werd. Maar in die zin is "goed" weer een veel te weinig zeggend en ook veel te zwak woord. Dus kan je zo'n zin maar beter weglaten.

 ‘De blanke lul die het volkslied schreef
wist wat ‘ie deed. Het woordje ‘free’
componeerde hij op zo’n hoge noot dat
niemand erbij kon. De moord op de vrijheid.
Doelbewust. Kom mee naar kamer 1013 van
mijn ziekenhuis. Dat is Amerika. Terminaal,
gek en slecht.’

Dinsdag en woensdag wordt het stuk nog gespeeld in Amsterdam. Ga maar kijken en laat dan maar weten of je wel goed op kunt schrijven waarom je het zo indrukwekkend en prachtig vond.

Boeken niet teruggebracht? 10 dagen gevangenisstraf

Daar sta je dan met een bordje voor je borst Christopher Anspach. Maar ja, dan had je die 27 boeken en andere materialen die je leende van de Newton Public Libary (in Iowa in de VS) maar terug moeten brengen.

In Nederland willen we, zo om de zoveel tijd nog wel eens in een discussie over het wel of niet berekenen van boete (soms iets charmanter omschreven als "leengeld") aan klanten die hun materialen "te laat" terug geven terecht komen. In Newton sloegen ze die discussie zo te zien tot nu toe over. Niet terugbrengen? Dan ga je, in het geval van Anspach gewoon 10 dagen de gevangenis in.

Anspach kwam ik tegen in een artikel over een andere bibliotheek in de VS die de politie inschakelde om materialen terug te krijgen, die van Charlton. Daar werd de politie, zo leek het eerst, op een kind van 5 afgestuurd om wat boeken terug te krijgen. Later bleek het te gaan om een duur audio boek dat de vader geleend al sinds april van dit jaar in zijn bezit hield.

Rare verhalen, zoiets doen wij dan weer niet in Nederland. Tenminste, dat denk ik. En anders hoor ik het misschien wel.

Terwijl ik de artikelen las bedacht ik me dat aan dit gehol-achter-materialen-die-te-laat-zijn natuurlijk binnenkort een eind gaat komen. Dankzij de zegeningen van het eBoek. Een eBoek dat je nu bv leent via de portal van de NBD verdwijnt na 3 weken gewoon van je eLezer. Dus je bent nooit meer te laat, en je kunt het ook niet stelen.

Toch?

Of zouden onverlaten lijkend op Anspach dat dan wel voor elkaar krijgen? Via slinkse elektronische manipulatie of zo.
En als je nooit meer te laat kunt zijn, dan hoef je ook nooit meer boete (of "leengeld") te betalen. Maar dan verdwijnt wel meteen een grote inkomstenbron van de bibliotheken. En wat als er iets verzonnen wordt waardoor je iets wel te laat terug kunt brengen, gewoon om het een beetje op een oldskool bibliotheekervaring te laten lijken? Naar wie gaat de boete (of "leengeld") dan als die eBoeken in een landelijke portal hangen?

Had ik dat artikel maar nooit gelezen.

Een wenkende generatiekloof

"Kijk, die er nu aankomen, die zijn ook ouder".
"Ja, maar, nee, die zijn gewoon als begeleiding met hun zoon meegekomen. Dat telt niet".

Over de laatste keer dat de leukste vrouw en ik in Paradiso waren heb ik niets geschreven. Dat komt waarschijnlijk omdat het nogal een schokkende gebeurtenis was. Voor ons dan. The Wombats zagen we toen. Leuke muziek hoor, maar al heel vlug voelden we ons een beetje indringers op het verkeerde feestje. Om ons heen kijkend beseften we dat we van 98,3% van de aanwezigen in de zaal de ouders hadden kunnen zijn.
Een generatiekloof gaapte ons tegemoet.

The Vaccines maakten de leukste cd van vorig jaar. Dus dan ga je naar zo'n bandje kijken als ze komen spelen. Dat deed je vroeger, dat doe je nu nog steeds. Waarom niet? Je bent zo oud als je je voelt. Toch?

Ergens aan de overkant van de zaal stond ook een meneer van in de veertig. Zijn lippen vormden de tekst van "Teenage Kicks" van The Undertones. Het was de enige die ik mee zag hummen met het liedje dat klonk voor de band opkwam. De rest van de zaal zei het lied zo te zien helemaal niets.

The Vaccines speelden vlug, vrolijk, kort, hard en snel. Er was een vervangende drummer, de eigen drummer had "family issues" en was in Engeland gebleven. Dat was jammer want waarschijnlijk daardoor werden er geen nieuwe liedjes als "Teenage icon" gespeeld. Maar verder, heel leuk.

De moeder van de jongen die we binnen hadden zien komen zong keurig alle teksten mee. En maakte foto's. De vader keek oplettend rond en vormde een éénpersoons beschermingsmuur tussen zijn zoon en de springende zaal.

De generatiekloof van de vorige keer was er nu ook weer. Iets minder gapend, de gemiddelde leeftijd was wat hoger en de bezoekers waren iets minder schoongewassen vrolijk fris dan bij The Wombats. Maar, de kloof was waarneembaar en zat ook wat in de weg.

"You wanna get young but you're just getting older", zingen The Vaccines zelf in "Family Friend".

Is er een punt komende dat we niet meer met goed fatsoen zomaar naar een bandje kunnen gaan kijken? Worden we oud? Te oud?
Misschien ben je wel zo oud als je je voelt maar is dat voornamelijk zo wanneer je tussen mensen staat die van ongeveer dezelfde generatie zijn. En gaat het niet meer op wanneer de mensen tussen wie je staat voor het grootste deel nog kerstvakantie hebben en pas volgende week weer naar school moeten.

The Vaccines zijn nog steeds een heel erg leuk bandje. Met vast een mooie toekomst. Maar als ze weer langskomen gaan we toch eens kijken of we ergens een kind kunnen lenen. Wij blijven dan wel wat achterin aan de zijkant staan. Het geleende kind kan dan gewoon in de zaal fijn meespringen. En ik kan hem of haar dan ook mooi de tekst van "Teenage Kicks" leren.