De fotograaf drukte precies op tijd af. De rechtervoet lijkt het prikkeldraad te gebruiken om nog wat meer vaart te maken. Armen wijd. Misschien lijkt het zelfs of de man het geweer van zich af gaat gooien. De blik is strak, helemaal bezig met de sprong.
Conrad Schumann was een vopo, een Oost-Duitse grenswacht bij de muur in Berlijn die op de dag dat de foto gemaakt werd, 15 augustus 1961, uit nog niet meer dan wat rollen prikkeldraad bestond. Het was de eerste werkdag van Schumann.
De fotograaf, Peter Leibing vertelde later dat hij wel een uur vanuit het westen naar Schumann had staan kijken toen die wat afwezig stond te roken, leunend tegen de muur van een huis in dat wat plots onbereikbaar Oost-Berlijn was geworden. Vanuit het westen werd er naar Schumann geroepen "Kom dan! Kom hierheen!". Een tijdlang. Plots begon Schumann te hollen en sprong tot ieders verbazing het westen in.
Zomaar, zonder dat hij er eigenlijk van te voren over had nagedacht vertelde hij later.
De foto en het verhaal van Schumann staan in "The Berlin Wall" een boek van Frederick Taylor dat ik kocht, wat weken terug in Berlijn. Nu het boek uit is weet ik veel meer dan ik ooit dacht te weten over die muur (hier een erg mooie duitse website, deels in 3d), en de politieke geschiedenis er omheen. Maar het meest is het verhaal van grenswacht Schumann me bijgebleven.
Schumann trouwde in het westen en werkte er jarenlang in een autofabriek. Na de val van de muur ging hij terug naar zijn geboortedorp in het voormalige Oost-Duitsland. Waar hij hoopte de draad weer op te pikken. Maar bijna iedereen liet hem daar links liggen. Want ook na het verdwijnen van de DDR bleef Schumann in de ogen van zijn oude vrienden een verrader, iemand die er vandoor was gegaan. Ook al hadden de meeste van zijn vrienden hem wel achterna willen hollen.
Schumann verhing zich in 1989. In zijn geboortedorp.
You can't go home again. Maar dat is weer een ander boek.
Wat een prachtige foto met een triest verhaal. Dat boek zet ik ook op mijn lijst.
BeantwoordenVerwijderenWat een duivels dilemma. Waar zal je geluk het hoogst zijn? En uiteindelijk overal ongelukkig.
BeantwoordenVerwijderenMooi verwoord weer.
@Ingeborg Het boek is vooral aardig als je ontnuchterd wilt worden over de verontwaardiging van het westen toen de muur neergezet werd. Verder zit het vol met aardige details over bv de beroemde "Ich bin ein Berliner" zin van Kennedy.
BeantwoordenVerwijderen@Edo Dank. Die foto geeft, bedacht ik later, precies het leven van Schumann weer. Een deel al in het westen en een stukje nog in het oosten.